Druk op de handen op het fietsstuur kan vervelende gevolgen hebben is mijn ervaring. Veel fietsers kampen met tintelende vingers. Bij mij hield het tintelen op een gegeven moment op: de nervus ulnaris (elleboogzenuw) was toen zodanig beschadigd dat ik niet meer goed de ‘a’ en de ‘s’ kon typen (en de q, w en z).

Wie tienvingerig typt begrijpt dat de zenuwen in mijn linkerhand naar de ringvinger en pink beschadigd waren. Door mijn hand een beetje op te tillen kon ik die vingers nog wel laten landen op de juiste toetsen maar echt lekker typen kon ik niet meer. De aandoening is ook wel bekend als fietsershand. In de uiterste situatie komen de ringvinger en pink in een klauwstand te staan. Omdat de elleboogzenuw al begint in de wervelkolom, kan de beknelling op meerdere plaatsen optreden: bijvoorbeeld in de elleboog, pols en de hand.

Links het gebied in de hand aangestuurd door de nervus ulnaris. Rechts het gebied waar spieratrofie optreedt waardoor er een kuil ontstaat in de rug van de hand

Google ‘tintelende vingers of handen en fietsen’ en de tips vliegen over je beeldscherm. En dan begint het zoeken naar de heilige graal (Engels: holy grail), dé oplossing voor je probleem. Het einde van je zoektocht. Misschien ben je daardoor ook wel op deze blogpost terechtgekomen.

Aanpassingen fiets
We deden de volgende aanpassingen aan mijn fiets om de tintelingen tegen te gaan:

• Stuur verhogen met een stuurpen verhoger;
• Hierdoor moesten alle kabels verlengd worden en dus vervangen, een klusje dat de andere helft van het team op zich nam;
• Er werden Ergon-handvatten gemonteerd (die breder zijn, waardoor in theorie de druk meer verdeeld zou worden);
• Er kwam een andere stuurbocht op de fiets, geen recht stuur meer maar met de uiteinden 47 graden gebogen;
• Ik kocht fietshandschoentjes van Roekl met gel-padding op de drukpunten.

Stuurpenverlenger, ergonomische handvatten en andere stuurbocht

Mijn voorheen stoere Gazelle trekkingbike zag er na deze aanpassingen uit als een boodschappenfiets maar het hielp allemaal niet. De huisarts verwees mij door naar de neuroloog. Want het was me opgevallen dat ik de vingers in mijn linkerhand ook niet meer zo ver kon spreiden als met rechts. De neuroloog zag direct dat het niet goed zat: in de rug van mijn hand zat een deuk door het verlies van spiermassa, dat was mijzelf nog niet eens opgevallen. Na een doormeting (letterlijk met elektrische schokjes) was dan ook het dringende advies om niet meer te fietsen. Anders zou ik definitief functieverlies hebben in mijn linkerhand. De vraag was of het nog wel zou herstellen naar het oude niveau. De verwachting was toen van niet.

Tweewielige ligfiets
Ik moest het accepteren en mijn gedrag aanpassen en kocht daarom een tweewielige ligfiets. Ligfietsen is zeer aan te raden, je verruimt er letterlijk je blik op de wereld mee en het is de oplossing voor zadelpijn, rugpijn, pijn in de polsen én tintelende vingers. Maar dit is geen blogpost om per se het ligfietsen te promoten. Want misschien ben je wel wielrenner of mountainbiker en daarvoor is een ligfiets minder geschikt. Met een ligfiets laat je natuurlijk wel alle wielrenners ver achter je maar als je fietst met een club wordt dat niet altijd gewaardeerd. Ook niet door jezelf. Tijdens het eerste ligfietsjaar herstelde mijn hand zich wonder boven wonder tot het oude niveau. Ik had geluk.

Alarmbellen
Nu hoef je je niet meteen zorgen te maken als je tintelende vingers hebt na het fietsen. Zolang ze tintelen of pijn doen is de ‘bedrading’ er nog. Ook hoef je helemaal geen beschadiging op te lopen aan de nervus ulnaris. Mijn pech is dat de zenuwbanen tamelijk aan de oppervlakte lopen in mijn hand. Daarbij heb ik van die slanke handen met weinig natuurlijke polstering. Maar alsmaar tintelen, dat is op den duur niet goed. Je alarmbellen moeten gaan rinkelen als het tintelen op een gegeven moment minder wordt terwijl je geen aanpassingen hebt gedaan of minder bent gaan fietsen. Dan kan er zenuwschade zijn ontstaan.

Mijn oude Gazelle bij de bikefitter

Bikefitting
Als ik al een ligfiets hebt, waarom zoek ik dan toch verder naar de holy grail voor dit probleem? Omdat ik wil bikepacken met een mountainbike. Wie dit blog regelmatig leest weet dat ik enige tijd geleden een bikefitting bij SMA heb laten doen en een ander stuur heb gekocht. Met de Jones Loop H-bar waren de problemen met de tintelende vingers voorbij op mijn oude Gazelle. Ik gebruikte nog steeds mijn handschoentjes met gelpadding en ik heb zachte siliconen handvatten op dat Jones-stuur gezet: ESI grips extra chunky XXL. Top, het oude probleem leek opgelost.

Jones Loop H-bar met verschillende handposities

Dus ik kocht een mountainbike, zette het stuur over, ging lekker fietsen en toen begon alweer dat onmiskenbare gevoel ’s avonds na afloop, waardoor je de rug van je hand eens tussen duim en het middelste kootje van je wijsvinger pakt om te gaan masseren. ALARMBELLEN!!!

Aan de slag
Ik wist meteen: ik moet niet denken ‘dat waait wel over’. In plaats daarvan sloeg ik de nooddraaiboeken open en ging over tot actie. Meteen dezelfde avond ging ik aan de slag om mijn stuurpen te verlengen met de oude verlenger. Helaas, remkabels te kort en ingewikkeld want hydraulisch. Avondje met het hele team op de bank aan de zelfstudie Hoe Hydraulische Remkabels Te Vervangen met behulp van YouTube-filmpjes. Besloten dat toch maar vooral niet zelf te willen doen. Wanneer gaan we daar bij wie een afspraak voor maken? Langere kabels is sowieso handig om de stuurrol makkelijk kwijt te kunnen aan het stuur. Ik hoopte dat ze het probleem begrepen bij Bike4Travel, maar die wilden me meteen bekeren tot voordragers en een Rohloff-naaf. Echt mensen, er bestaan fietsers die een Santos-fiets niet op de verlanglijst hebben staan, zoals ondergetekende. Misschien als Frank van Rijn overstapt op riemaandrijving en Rohloff-naaf (dat is zoiets als wanneer Pasen en Pinksteren op dezelfde dag vallen), dat ik het nog eens wil overwegen maar waarschijnlijk twijfel ik dan eerder of het nog wel goed gaat met Frank.

Drie jaar ontwikkeltijd
OK, we dwalen af. Tintelende vingers, schade aan de nervus ulnaris en hoe daar vanaf te komen of beter: te voorkomen. Want niet meer fietsen op de nieuwe fiets is natuurlijk de laatste optie. En toen viel mijn oog op een artikeltje in Bike & Trekking (daar hebben we een abonnement op en als de uitgever weer wat geld heeft om de drukpers te laten ratelen dan komt er heel soms weer eens een nummer in de bus, soms met tussenpozen van een jaar). Daar stond een heel klein stukje in over fietshandschoentjes van Specialized, de Grail. Een vingerloze handschoen waarvan de ontwikkeling volgens het marketingverhaaltje drie jaar heeft geduurd en is uitgevoerd in samenwerking met een  orthopedisch chirurg (die tot mijn verbazing echt blijkt te bestaan).

Tijdschrift Bike & Trekking

Druk evenredig verdeeld
Het idee achter het ontwerp van de Specialized Grail komt ongeveer hierop neer: geen gel-padding op de gevoelige plekken die beschermd moeten worden maar padding in de holte van je handpalm, waardoor dit gedeelte gelijk komt te liggen met de muis en rug van je hand en daardoor de druk op je hand meer evenredig wordt verdeeld. Dat vond ik een verfrissend idee om eens uit te proberen. Ik bestelde de handschoenen en kreeg zo ongeveer qua padding een diapositieve handschoen. Daar waar bij de oude handschoenen polstering zit, zat het nu niet en andersom.

Links Specialized Grail en rechts traditionele fietshandschoen van Roekl

In het midden van de handpalm zit in de Grail een druppelvormig verdikt stuk dat 5 à 6 millimeter dik is. In eerste instantie ziet het er niet zo spannend uit tot je de handschoen aantrekt en gaat gebruiken. Dan zit daar inderdaad nogal een verdikking in het midden van je handpalm.

Klittenband
De Specialized Grail heeft aan de binnenkant een suèdeachtig kunstleer en de bovenkant van een lekker dun fijnmazig gaasstofje. Er zitten bij de middelste twee vingers van die inkepingen die het handiger maken de handschoenen uit te krijgen en wat ik eigenlijk wel fijn vindt: geen bandje met klittenband maar alleen een elastische inzet om de handschoen uit te kunnen trekken. Anders moet je steeds die bandjes lostrekken en weer juist terugplakken bij aan- en uittrekken. Handschoenen van Specialized vallen klein, normaal heb ik een maat S maar hiervan zit de maat M van het herenmodel perfect. Mijn exemplaren zijn effen zwart zonder opvallende merkje.

Rechts fietshandschoen Specialized Grail

De Grail wordt in meerdere kleuren gemaakt en ook met hele vingers. Die zijn prima voor koud winterweer (na een kwartier opwarmen op de fiets). Ik vul ze aan met polswarmers van Woolpower om het stuk tussen handschoen en mouw warm te houden.

De versie met lange vingers is in de winter erg kort bij de pols. Hier kunnen polswarmers een uitkomst bieden (hier van Woolpower).

En het werkt! Deze Specialized fietshandschoen is voor mij de heilige graal voor dit probleem. En wat ook opeens opvalt: wat zit er veel druk op je handen tijdens een fietstocht. Daar moet misschien nog wel eens verder naar gekeken worden want zover zit ik niet voorover. Maar ’s avonds had ik meteen niet meer dat onbestemde gevoel. Ik heb de holy grail voor mijn handenprobleem gevonden. Ik fietste er vorige zomer een bescheiden rondje in Engeland mee en het ging allemaal goed. Hoewel waarschijnlijk ook heeft meegeholpen dat je daar niet continu op asfalt rijdt, want dat helpt ook mee.

Andere tips
Dat wil natuurlijk niet meteen zeggen dat de Specialized Grail ook jouw heilige graal is. Andere tips om tintelende vingers te verhelpen kunnen zo simpel zijn als harder trappen of je fietszadel een halve centimeter naar achteren verplaatsen. Je moet wel oppassen dat je allerlei tips tegelijk gaat toepassen. Dan weet je niet meer wat verbetering brengt en wat verslechtering. Ik verving namelijk vlak voor de vakantie naar Slovenië nog mijn zadelpen voor een met 24 millimeter setback. Inderdaad bracht dat een verbetering voor het zitvlak, maar de tintelende vingers kwamen hiermee ook weer terug.

Het is een puzzel om uit te vinden welke (combinatie van) aanpassingen wel en niet helpen. Uit eigen ervaring weten we dat een glad (lederen Brooks) zadel beter niet precies waterpas gemonteerd kan worden maar met de voorkant een halve centimeter hoger. Dan glij je minder makkelijk naar voren en hoef je jezelf niet tegen te houden met je handen. Verder het stuur losjes vasthouden, zorgen dat je polsen niet in een geknikte houding staan en je buikspieren aanspannen. Flex TOGS of inner bar ends monteren op je stuur, zodat je er een positie bij krijgt. Wat ook goed werkt is niet lang rijden op asfalt maar juist ook die halfverharde paadjes meepakken. Na de vakantie (zomer 2019) ga ik nog experimenteren met een Koga Denham-stuur (gewoon omdat ik nieuwsgierig ben). Een ander interessant stuur is de Velo Orange Crazy Bar maar dat is moeilijk te verkrijgen.

Eén troost: als deze tips allemaal niet helpen hoef je wel je fiets maar niet het fietsen op te geven. Ontdek dan hoe leuk ligfietsen is.