Onze mountainbikes kwamen tubeless-ready uit de doos. Nu een jaar later, gaan we ze tubeless maken. Hier een overzicht van de benodigde beste spullen om de wielen tubeless te maken (en te houden) en tips hoe je het doet. Hier is YouTube een echt geweldige documentatiebron voor.

Het voordeel van tubeless is dat je banden zachter kunt oppompen wat voor beter grip en comfort moet zorgen en dat de band zichzelf ‘plakt’ mocht je door doornen rijden of andere narigheid. Verder is het lichter maar dat vind ik persoonlijk minder belangrijk.

Tubeless ombouw

Om je fietsbanden tubeless te maken, heb je de volgende spullen nodig:

• velgtape;
• priem;
• tubeless ventielen;
• tubeless ready velgen- en buitenbanden;
• ventielsleutel;
• sealant, de vloeibare latex die in de band gaat en de gaatjes dicht;
• een spuit om de sealant via het ventiel in de band te brengen (optioneel);
• bandenlichters;
• een compressor pomp;
• ontvettingsmiddel;
• twee niet-pluizende doekjes;
• heel veel geduld;
• reparatieset.

Op YouTube zijn diverse handleidingen te vinden hoe je een band tubeless maakt, zoals deze van ParkTool:

Velgtape

Voor onze velgen hebben we 40 milimeter breed tape nodig. Er is speciaal velgtape te koop. Wij kozen voor hetzelfde merk als onze banden, WTB. Het is geel plastic tape dat niet rekt en daardoor niet goed te plakken is in het middengedeelte van de velg. We spannen de tape daarom in eerste instantie over de geul in het midden. Dit is niet de ideale situatie.

Later leren we dat je het beste na het aanbrengen van de tape een binnenband in het wiel zet en het geheel opgeblazen een etmaal laat staan, zodat het tape goed in het velgbed gedrukt wordt.

Ducttape
Er wordt door mountainbikers ook vaak gebruik gemaakt van Gorilla tape, een merk ducttape dat steviger is maar voor onze velgen niet in de juiste breedte beschikbaar is. Dave gebruikte voor één velg waterdichte ducttape dat we ooit kochten bij Kanocentrum Arend Bloem. Aanbrengen gaat makkelijker dan de ‘officiële’ rim tape omdat het minder stug is. Het werkt het handigste om de tape vanuit het midden van de velg aan te drukken met een vochtige, niet-pluizende doek die makkelijk over de tape glijdt.

Maar ook deze waterdichte ducttape blijkt geen succes na een maand. Dave krijgt steeds een lekke band en er lekt sealant bij zijn spaaknippels. Als we de band open maken zien we het probleem. Ten eerste is alle sealant weg, dus gaten worden niet langer afgedicht. We zijn verbaasd over de staat van de ducttape, die is helemaal losgelaten. Hiermee plakten we kieltjes onder onze kajakken die maanden bleven zitten maar kennelijk kan de lijm niet tegen de latex?

De volgende poging wordt dan maar toch met Gorilla-tape uitgevoerd. De ‘handy roll’ van Gorilla Glue is maar 25 millimeter breed in plaats van 40. Maar een maat bredere Gorilla-ducttape is met 48 mm te breed voor onze velgen en smaller snijden lijkt ons een gedoe. Deze Gorilla ducttape is ook waterdicht maar veel stugger dan de eerder gebruikte waterdichte ducttape. Op advies van derden gaan we met de tape tweemaal rond, zodat er twee lagen op elkaar liggen.

Priem

Een priem of de punt van een schaar heb je nodig om een klein gaatje te prikken in het velgtape om het tubeless ventiel aan te kunnen brengen. Pas op dat je niet uitschiet en een scheur maakt. Het beste maak je de priem heet en smelt je een gaatje.

Tubeless ventielen

Dave vond tubeless ventielen van Effetto Mariposa. Standaard hebben die rode dopjes maar je kan er ook groene dopjes voor krijgen, wat mooi kleurt bij Dave’s fiets. Er zijn uiteraard vele andere merken te koop en ze doen allemaal hetzelfde. Tubeless ventielen hebben een verwijderbare kern. Kies een ventiel waar je extra losse kernen bij kunt krijgen want ze passen niet allemaal op elkaar. Bij de ventielen van Effetto Mariposa zit standaard een grijpertje om de kern eruit te kunnen draaien. Dat is een klein plastic dingetje dat makkelijk kwijtraakt. In onze kettingtangetjes van Wolf Tooth zit ook een ventielkernsleutel maar die blijkt niet zo handig in de praktijk. Ventielsleutels zijn tevens los verkrijgbaar, onder andere Parktool en Stan’s NoTubes maakt ze. Die van Parktool past niet over het koperen afsluitdopje van elke kern, ontdekken we. Of Stan’s NoTube hetzelfde euvel heeft, weten we niet.

Sealant

Wat is de beste sealant voor in je band? Een test door BikeRadar:

Twee soorten latex komen in deze video als beste uit de test: Stan’s NoTube Race Sealant sluit het snelste de grootste gaten af maar is twee keer zo duur als de nummer twee en het is de vraag hoe lang het meegaat, vanwege het gebruik van grote deeltjes. De betere koop zou daarom de nummer twee zijn, Effetto Mariposa Caffélatex. Goedkoper en naar verwachting duurzamer. Een liter Caffélatex kost ongeveer 22 euro per liter en deze hoeveelheid is meer dan genoeg voor twee fietsen. Per band hebben wij 110 milliliter nodig. Joe’s No Flats’ sealant komt slecht uit deze testen. We besluiten om de Caffélatex te gebruiken. Als we de fles openen begrijpen we de naam, de latex heeft de kleur van koffie verkeerd. Deze latex gaat onder het fietsen schuimen waardoor een lek sneller dicht dan bij de meeste andere merken.

Dosseerspuit

Na eerst te Dave te hebben zien klooien met een bandenlichter en een trechtertje besluit ik dat het handiger is om eerst de band te monteren en dan de sealant via het ventiel, waar de kern uitgehaald is, in de band te spuiten. Hiervoor gebruik ik een dosseerspuit van 50 milliliter, die bij een Sawyer waterfilter hoort om deze schoon te spuiten. Deze heeft een tuitje dat hiervoor zeer geschikt is. Wel goed schoonmaken na afloop, je wil geen sealant in je waterfilter. Zo’n dosseerspuit is ideaal om zonder knoeien sealant in je band te krijgen. Je zuigt het eerst op met de spuit. Twee keer 55 ml in de band is genoeg. Uiteraard zijn er voor dit doel ook losse injector spuiten te koop, voor als je geen Sawyer minifilter hebt.

Als je de band er een tweede keer afhaalt, kan je ook de latex direct in de band gieten. Dit bemoeilijkt echter wel het band weer op de velg zetten omdat je moet oppassen dat de sealant niet weer uit de band loopt.

Bandenlichters

Bij onze fietsen is het heel zwaar om de tubeless ready banden uit de velg te krijgen. Je moet hiervoor het wiel uit de fiets nemen en op de band gaan staan om de hieldraad uit de velg te trappen, zoals in onderstaande video wordt gedemonstreerd. Hiervoor heb je redelijke harde zolen nodig. Met een paar Nike Free’s wordt het lastig.

De meeste tijd van het project ging zitten in het band uit en in de velg te zien krijgen, de rest is makkelijk. Helaas bleken de bandenlichters die bij onze bike tool van PB Swiss Tools zitten niet bestand tegen tubeless-ready hieldraad. Degenen die we nog hadden liggen van Simson bleken beter, die lopen mooi dun uit in een haakvorm, waarmee je de hieldraad naar de velgrand kunt trekken om vervolgens een hefboombeweging te kunnen maken. Bandenlichters moeten verder van kunststof zijn om je aluminium velg niet te beschadigen. Als je carbon velgen hebt, moet je helemaal voorzichtig te werk gaan.

De band in de velg, daarvoor moet je veel geduld hebben, steeds maar beide hieldraden naar het midden van de velg werken. Omdat bij mij de velgtape in eerste instantie over het dieper gelegen gedeelte van de velg gespannen stond, was het extra lastig de band erop te monteren. Zowel Dave als ik maakte bij de tweede band de fout dat we vergeten waren op de rijrichting te letten. Toen kon de band er weer af, omgedraaid worden en nog een keer gemonteerd worden. Een week lang had ik last van pijnlijke, stijve duimen. De band wordt wel soepeler naarmate deze vaker eraf geweest is.

Compressor pomp

Er zijn speciale fietspompen te koop met een compressor om je tubeless banden te zetten. Ze worden tubeless pompen of booster pompen genoemd. Die pomp je eerst op naar 11 bar. Als je dan een hendel overhaalt, wordt in één keer de lucht in je band geblazen. Dit zorgt ervoor dat de hieldraad van de band in een keer goed op zijn plek komt in de velg, waardoor de band luchtdicht wordt. Als je de band ‘tak’ hoort doen, weet je meteen dat de band goed zit. Het oppompen doe je zonder dat de kern van het ventiel is gemonteerd. Hou je wiel tijdens het oppompen omhoog, dus niet op de grond laten staan. Daarna kan je de band leeg laten lopen om de sealant toe te voegen en normaal oppompen.

Dave koos de Lezyne Pressure Over Drive Pump for Tubeless. Zelf zou ik de Topeak JoeBlow Booster gekozen hebben omdat die een prettiger handvat heeft. Bijna elk fietsmerk maakt wel een fietspomp met druktank voor dit werk, of het nu BBB, CrankBrothers of Bontrager is. Het is zwaar werk om zo’n pomp boven de 7 bar te brengen, dus je hebt er voor het geld meteen een fitnessapparaat bij. De tubeless pompen kunnen ook als gewone pomp gebruikt worden.

Een iets goedkopere oplossing is de Schwalbe Tire Booster Tubeless Inflator Cartridge, een tank die je zelf op druk brengt met de fietspomp die je waarschijnlijk al hebt. Soortgelijke systemen worden onder andere gemaakt door SKS, Zéfal, Specialized en Joe’s No Flats.

Oppompen met CO₂ is niet aan te raden omdat dit de latex afkoelt. Sealant werkt het beste bij kamertemperatuur, dus bij voorkeur voer je klus daarom in huis uit. Overigens deden wij het op druk brengen nadat de latex was toegevoegd toch even in de tuin. Verwacht namelijk dat de latex gaat lekken, bijvoorbeeld door eventuele gaatjes in de band, langs de velgrand, op de las van de velg en rond het ventiel. De laatste twee problemen werden bij ons vooral veroorzaakt door het stugge tape dat niet volledig in het velgbed wilde hechten.

Na het oppompen draai je je wiel rond om het sealant bij alle eventuele gaatjes te laten komen.

Ontvettingsmiddel

Voordat je de velgtape aanbrengt moet je de velg ontvetten. Dit deden wij met de spiritus uit de brandstoffles van onze Trangia-brander. Gebruik hiervoor een niet-pluizend doekje.

Niet-pluizend doekje

Hou het niet-pluizende doekje na het reinigen van de velg nog even bij de hand. Nadat je de sealant hebt toegevoegd en de band opgeblazen, kan de sealant uit diverse lekken lopen: een eerder opgelopen gat in de band, langs de velgrand, op de las van de velg en bij het ventiel. Draai het wiel zodat de sealant overal kan komen en verwijder sealant dat naar buiten is gelopen.

Reparatiesets

Nu je banden tubeless zijn, wil je ze graag zo houden. Er zijn mooie tubeless reparatiesets te koop, voor gaten die te groot zijn om door sealant af te sluiten. De set Sahmurai Sword past in de handvatten van je stuur. Vergelijkbaar is de reparatieset van Lezyne, voor in de gereedschapstas. Of is het systeem van Dynaplug toch handiger?

Wij kiezen voor Sahmurai omdat deze set letterlijk direct bij de hand is en omdat we bang zijn met de punt van het Dynaplug-systeem sneller door het velgtape te steken. Vooral op plekken waar een spaakgat onder de tape zit.

Verder lijkt het ons verstandig om een reserve ventielkern en ventieldopje mee te nemen. En uiteraard nemen we een reserve binnenband mee, voor als er een te groot gat in de buitenband is ontstaan.

Wat kan fout gaan

Om je goed voor te bereiden op het tubeless maken van je banden, zie deze video’s die ingaan op wat er fout kan gaan, je kan hier goede tips uithalen.

Tips van Path Less Pedaled: koop ruimt genoeg velgtape, verwijder de oude velgtape en je kan een tubeless band eerst testen op luchtdichtheid zonder sealant.

Mountain Bike Rider komt onder andere met de tip dat net nieuwe buitenbanden, die nog opgevouwen zijn, kunnen lekken op de hieldraad. Ook kan je het beste werken bij kamertemperatuur:

Bij ons bleek de lasnaad van de velg niet luchtdicht, dit los je op door eerst een stuk ducttape over de naad te plakken voordat we het velgtape aanbrachten. Omdat de velgtape van WTB zo stug was en niet het profiel van de velg wilde volgen, is het lastig om het ventiel goed aan te draaien. Hierdoor ontstond er bij een van de ventielen een lek. Dit werd gelukkig door de sealant op een gegeven moment wel afgedicht. Dus onze tip is: duct tape gebruiken, in plaats van de stugge velgtape die wij hebben gebruikt van het merk WTB. We hebben beiden een week later het tubeless project nog een keer uitgevoerd: de WTB-tape hebben we vervangen door de waterdichte ducttape. Dit geeft een beter resultaat. De banden zijn daarna ook veel makkelijker op te zetten.

Als je merkt dat je je band (bijna) niet meer kunt opblazen is je ventielkern verstopt. Draai deze eruit en leg deze een uurtje te weken in ammoniak. Dit lost het sealant weer op en daarna kan je de ventielkern weer gebruiken.

Hoe rijdt het?

Nadat we een hele dag in touw waren geweest om onze banden tubeless en luchtdicht te krijgen en ik het nog probeerde met ‘wheel less is het nieuwe tubeless’, omdat ik voor vandaag wel klaar was met het geëtter, was het project op een gegeven moment toch af en was het tijd voor een ritje. Ik moest wennen aan het nieuwe weggedrag van de fiets en twijfelde zelfs of het wel een verbetering is. Ik heb het gevoel dat de band slapper is en daardoor ook eerder uitbreekt. Maar dit kwam omdat ik de band op de minimumdruk van 1,7 bar had gezet. Als ik de band oppomp naar 2 bar voelt het als vanouds. Dave’s achterband, die hij als eerste met het WTB-tape had gedaan, bleef in eerste instantie langzaam leeglopen. We zagen nergens latex uitkomen dus dit was *muziek Twilight Zone* een mysterie. Dit deed hem besluiten om zijn achterwiel ook met ducttape uit te voeren in plaats van met het officiële velgtape. De derde keer, of eigenlijk dus de vierde keer, ging het een stuk makkelijker met het verwijderen en monteren. Ook was het lek verholpen. Oefening baart kunst.

Of het op de langere termijn ook nog bevalt is afwachten. Ga ik op tijd doorhebben dat het tijd is voor nieuwe latex? En zonee: hoe plak ik dan een lekke buitenband waar allerlei half opgedroogde smurrie inzit? Inmiddels zijn we al met onze tubeless banden op pad geweest over de onverharde paden van de Veluwe en rondom Breda en ondervonden we geen problemen met leeglopen of lekken.

Updates

Dit artikel is van april 2019. Hierna schreven we nog: Tubeless getob in augustus van dat jaar. In februari 2020 wisselden we onze versleten banden. Als je het eenmaal in de vingers hebt, is het niet zo ingewikkeld. Je ziet dat de sealant je meerdere keren banden plakken heeft bespaard als je de band bekijkt. Voor ons nooit meer binnenbanden!