Deze pagina behandelt alle soorten branders die er zijn voor rondtrekkende kampeerders met een lichtgewicht uitrusting. Hier vind je wat de voor- en nadelen zijn in gebruik van de verschillende kampeebranders en andere zaken om rekening mee te houden, zoals de verkrijgbaarheid van de brandstof.

Kampeerbranders voor fietsreizigers zijn volgens onze filosofie dezelfde als die geschikt zijn voor backpackers. Ook bikepackers hebben baat bij een kookbrander die robuust is en weinig weegt.

Branders zijn in categorieën te verdelen naar welke brandstof ze gebruiken. De belangrijkste zijn:

• Benzine;
• Multi-fuel: diverse vloeibare brandstoffen en/of gas;
• Gastankjes;
• Spiritus;
• Vaste brandstoffen (Esbit, hout).

Welke brandstof en daarmee welke kampeerbrander je kiest, hangt voornamelijk af van je reisbestemming. Branders met gastankjes zijn leuk voor vakanties in Europa in dichtbevolkte gebieden. Maar zelfs daar kan het een crime zijn om ze te vinden want tenslotte vind je ze vooral in steden en niet in elk dorp. Overal elders op de wereld kies je al snel voor een benzinebrander of eventueel spiritusbrander.

Benzinebrander

Als je kiest voor een benzinebrander, kies er een die meerdere brandstoffen aankan (multi-fuel), dus ook bijvoorbeeld petroleum en ongelode autobenzine. Als een benzinebrander niet multi-fuel is kan je er eigenlijk alleen kookpuntsbenzine in stoken, een hele schone wasbenzine. Dit is ondere meerdere merknamen bekend:

• Coleman Fuel;
• Primus PowerFuel;
• MSR White Gas.

Overigens is onze ervaring dat gewone wasbenzine ook werkt. Een MSR Whisperlite raakt daar niet van verstopt. Een alternatief kan een spiritusbrander zijn, mits brandspiritus verkrijgbaar is in de landen waar je doorheen reist. Spiritus is net als gas alleen goed verkrijgbaar in Europa en de VS. Reis je naar andere werelddelen, dan is een multifuelbrander aan te raden.  In deze branders kun je geen spiritus stoken, hooguit alleen gebruiken voor het voorverwarmen, wat een schoner resultaat geeft.

Petroleum is na kookpuntbenzine de meest beste keuze als je kijkt naar vervuiling van je brander en de giftigheid. Wasbenzine is nogal wisselend van samenstelling.

In elkaar zetten
Als je een brander in elkaar zet, smeer dan de delen die in elkaar gaan even (spuug, lippencreme, het maakt niet uit) de kans dat je een kwetsbare afdichting beschadigt is dan het kleinst.

Opslaan benzinebrander
Als je de brander een tijd niet gebruikt moet je de tank legen (overtollige benzine kun je in de tank van een benzineauto gieten), want als de brandstof een tijd stil staat kan dit allerlei bezinksel geven wat verstoppingen kan veroorzaken in de brander.

Bij incidenteel gebruik van loodhoudende of superbenzine is het aan te raden de brander alleen voluit te laten branden. Dit voorkomt vervuiling zoveel mogelijk.

Bagage vliegtuig
Eén van de vele voordelen van een vloeistofbrander is dat hij schoon en leeg mee “mag” in de vliegtuigbagage. Als een lege brandstoffles nog naar brandstof ruikt kan het wel eens helpen als je deze spoelt, anders kun je op een luchthaven problemen krijgen bij de bagagecontrole.

Bedenk dat alles dat naar benzine ruikt niet mee kan in het vliegtuig. Dus: brandstoftanks omspoelen en alles goed laten verdampen.

Benzine op huid
Wees bij lage temperaturen extra voorzichtig met het morsen van benzine op de huid, door de snelle verdamping kan je huid bevriezen.

Benzine is de slechtste keuze voor veiligheid, milieu en gezondheid. Het bevat benzeen. Ook ongelode benzine bevat lood, wat niet verbrandt. Zeer vluchtig en explosief.

Benamingen voor loodvrije benzine in andere talen:

Land/taal	Naam
Engels	unleaded gas/gasoline
Frans	essence sans plomb
Spaans	gasoline sin plombo

MSR Whisperlite 600
Wij hebben twintig jaar met veel plezier een MSR Whisperlite 600 gebruikt. Benzine is altijd en overal verkrijgbaar en met de brander heb je snel iets aan de kook. Sudderen is wat meer een uitdaging omdat je moet voorkomen dat de brander uitgaat. Al met al is het aansteken, het tussentijds pompen (en oppassen dat de pomp niet uit elkaar valt) best wel gedoe. Een benzinebrander is gevaarlijk en bestaat uit heel veel losse onderdelen, zoals ook te zien is in de handleiding MSR Whisperlite. Dit heeft ons in 2015 doen besluiten om eens wat anders te gaan proberen: de Trangia Spiritusbrander. Dit is in 2023 nog steeds onze brander, tenzij we naar landen gaan waar je geen spiritus kunt verkrijgen.

Spiritusbrander

Voor wie van slow cooking houdt kan ook een spiritusbrander overwegen, bijvoorbeeld van Trangia. Onze boot had spiritusbranders in de kajuit. Dit wordt vaak in jachten toegepast omdat de dampen van spiritus minder giftig zijn dan benzine. Met een spiritusbrander kan je overwegen in een ruime voortent te koken, met een benzinebrander nooit.

Voordelen
De voordelen van een spiritusbrander zijn:

• simpel, er kan niks stuk aan, doet het altijd;
• veiliger (geen benzine onder druk);
• kan op elke hoogte en in elk klimaat gebruikt worden;
• weinig onderhoud;
• lichtgewicht;
• compact;
• verbruikt geen fosiele brandstof;
• geen giftige dampen;
• de brander is muisstil.

Als je door landen reist waar spiritus verkocht wordt, dan kun je het makkelijk vinden bij supermarkten, bouwmarkten of apotheken en hoef je niet op zoek naar een speciaalzaak, die vaak moeilijk te vinden zijn buiten grotere steden. Nadelen: duurt iets langer voordat iets aan de kook is.

Als aansteken lastig is (bijvoorbeeld Trangia in Hexagon woodstove) dan kan je een takje dat je  in de spiritus hebt gedoopt eerst aansteken. Als het erg koud is helpt het om de spiritus in een jaszak eerst wat op te warmen, het gaat dan makkelijker aan met behulp van een vonk door een firesteel.

Als brandstof gebruik je gedenatureerde alcohol/ethanol, beter bekend als spiritus. Denatureren is ongeschikt maken voor menselijke consumptie. Om alcohol te denatureren wordt er 1-3% methanol of aceton aan toegevoegd en (in Nederland) blauwe kleurstof. Als je last hebt van roet, meng de spiritus dan aan met 10 à 15 procent water.

Eén Trangia-vulling is ongeveer 100-110 mililiter.

Ethanol of methanol
Op brandalcohol/methanol brandt de Trangia wat sneller dan op ethanol. Dit is in Nederlandse buitensportzaken verkrijgbaar onder de naam Bever Spirit. Je kan het ook vinden in jachthavens. Bio Ethanol, verkrijgbaar bij supermarkten voor haarden, is niet geschikt. Hier zitten toevoegingen in die zorgen dat de brandstof lastig is te ontsteken (lukt niet met vonken van een fire steel) en het geeft hoge gele vlammen (want dat staat leuk in een sfeerhaard).

Verkrijgbaarheid wereldwijd
Spiritus is overal ter wereld verkrijgbaar met uitzondering van Arabische landen. Je vindt het bij verfwinkels, doe-het-zelfzaken, drogisterijen, benzinestations of de supermarkt.

In Afrika kan je beter een multifuelbrander meenemen die werkt op benzine, petroleum en diesel. Hoewel dit advies verouderd kan zijn. Wereldfietser Roeland meldt op het forum van de Wereldfietser dat hij tijdens zijn negen maanden durende fietsreis door oostelijk en zuidelijk Afrika dat er veel apotheken zijn en dat je daar medische kwaliteit spiritus kon krijgen, zij het niet goedkoop. In Oostelijk Afrika kon je alleen spiritus met 70 procent sterkte kopen in winkels.

In Zuidelijk Afrika (Zambia en Namibië) is prima kwaliteit spiritus voor normale prijzen goed verkrijgbaar bij alle winkels behalve in de meest karige hutjes.

In Zuid-Amerika is spiritus goed verkrijgbaar bij drogisterijen.

Benamingen buitenland
Namen waaronder je spiritus voor je brander kunt vinden op de wereld:

Land/taal	Naam
Australië	Methyl alcohol/Wood alcohol
Duitsland	Brennspiritus of denaturierter Spiritus (groene flessen)
Denemarken	Rødsprit (transparante flessen met roze vloeistof)
Engeland	methylated spirits. naar de apotheek en vragen naar: Meth. In hardware stores waar verf wordt verkocht, zoals Wilko. Verkocht in flessen van 1/2 liter. Kleur is paars en het roet sterk maar brand wel heel goed. (Dit brandt even heet als Røtsprit);
Finland	Marinol- 100 of Sinol of Tspriitä
Frankrijk	‘espirit-de-vin’ of alcool a brûler (witte flessen)
Kroatië	metil alkohol of denaturirana esta
Nederland	Gedenatureerde alcohol/ethanol of brandspiritus (blauwe flessen) bij alle supermarkten of het zuiverder Bever Spirit, bij buitensportzaken Bever en Kathmandu. Bio-ethanol bij de Action.
Noorwegen	T-spirit. Merken Fin Fyr, UK Meths en (minder) Biltema Rødsprit
Portugees	‘alcool de queimar’ bij supermarkten en drogisterijen goed verkrijgbaar
Slovenië	‘denaturiran špirit’ en is algemeen beschikbaar, soms wel even zoeken, apotheken verkopen het en anders bij een verfwinkel of benzinestation
Spaans	‘espiritu’ of ‘espiritu de vino’ of ‘alcohol metflico’. In Spanje ‘alcohol de quemar’ (kook alcohol). Goed verkrijgbaar in supermarkten en hardware shops
USA	Ethyl alcohol, Denature alcohol ofIsopropyl alcohol – merknamen: HEET. Van HEET bestaan twee varianten in een gele en rode fles. Je moet de gele fles hebben
Zweden	Rödsprit of Tenol eller T-röd

 

Een nog uitgebreidere lijst vind je op Meths.

Trangia is een Zweedse fabrikant van de bekendste spiritusbranders. De Trangia-serie is grofweg te verdelen in de 25- en 27-serie. Officieel is de 25-serie voor 3-4 personen en de 27-serie voor 1-2 personen. De kookpannen van de 25-serie zijn 1,5 en 1,75 liter. Wij vinden voor langere vakanties de 25-serie geschikt voor twee personen en de 27-serie geschikt voor één persoon. Ervan uitgaande dat je onderweg wat meer moet koken en niet de hele tijd leeft op gevriesdroogde maaltijden, die onderweg ook moeilijk te vinden zijn (tenzij je ze naar jezelf hebt gepost van tevoren via poste restante). Twee pannen zijn dan handig.

De Trangia is in meerdere materialen verkrijgbaar:

• HA staat voor ultralight hard-anodized aluminium;
• UL voor ultralight aluminium;
• UL/HA voor een een combinatie: dan is bijvoorbeeld het windscherm aluminium en de pannen van hard-anodized aluminium.

Omdat aluminium in het verleden in verband is gebracht met Alzheimer is het materiaal hard-anodized aluminium in zwang gekomen.

Vervolgens worden met een cijfer na het serienummer de uitvoering aangeduid, bijvoorbeeld 25-6. Aan het serienummer kan je opzoeken op de Trangia-website welke uitvoering de set heeft. De pannen kunnen bijvoorbeeld hard-anodized zijn of niet, een anti-aanbaklaag hebben, soms alleen de koekenpan maar ook de kookpannen kunnen een anti-aanbaklaag hebben. Ook geeft het cijfer aan of de serie bijvoorbeeld een waterketeltje heeft.

Lichtgewicht spiritus branders
Een tweepersoons Trangia-set weegt rond de kilo (inclusief pannen en brandscherm). Daarom gebruiken veel grammenjagers een zelfgemaakte spiritusbrander, gemaakt van een colablikje. Deze branders verbruiken vaak meer brandstof dan een Trangia-set met windscherm. Een ander merk en type spiritusbrander is de White Box Stove, die heter brandt en minder kwetsbaar is dan een brander gemaakt van een frisdrankblikje (je zal er ver van de bewoonde wereld maar per ongeluk op zijn gaan staan). De White Box Stove kan maximaal gevuld worden tot de ingeslepen rand (net boven het punt waar de binnenkant breder wordt). Je moet wachten totdat de vlammen uit de gaatjes aan de zijkant komen. Dit duurt ongeveer 1 à 2 minuten en kan je iets bespoedigen door zachtjes te blazen over de vlam. Het is dus een zijkantbrander, wat inhoudt dat je pan minimaal een diagonaal moet hebben van 10 centimeter. De brander brandt volgens opgave circa 20 minuten op één vulling van 90 ml. Wij vinden ‘m erg veel verbruiken in vergelijking met een brandertje van Trangia. Ook staat de White Box Stove niet stabiel.

Een andere lichte spiritus-combinatie is het brandertje van Trangia of de titanium Vargo Converter Stove in combinatie met een titanium Vargo Hexagon houtbrander. Een stabieler alternatief voor de White Box Stove en tevens een zijkantbrander is de Vargo Decagon Alcohol Stove, ook van titanium. Al deze lichtgewicht spiritusbranders kunnen niet gedimd worden en zijn daardoor meer geschikt om alleen water aan de kook te brengen. De Trangia-inzet heeft een dekseltje dat je half dicht kunt doen en op de brander zetten (met behulp van het tangetje in je zakmes). Zo zet je het vuur ‘half’ en kan je de inhoud van de pan laten sudderen zodat het niet aanbrandt. Een andere lichtgewicht spiritusbrander is de Evernew Ti Alcohol Stove, 34 gram, 70 ml. inhoud. Ook deze kan niet sudderen. Lijkt wat design betreft sterk op de Trangia inzet, alleen weegt het ongeveer een derde van de Trangia, die van messing is gemaakt. De oplossing voor het niet kunnen sudderen is de hooikistmethode met een pannenmuts (‘pot cosy’ in het Engels). Je kan de Trangia-brander ook gebruiken in combinatie met de Evernew cross stand of Ti Trivet. Deze weegt slechts 16 gram.

Tot nu toe vinden we het brandertje van Trangia het beste presteren. Namaak van Esbit of merkloos dat er precies op lijkt werkt toch niet zo goed. Dan roet het brandertje bijvoorbeeld. Alleen heeft Esbit een handig beugeltje aan de simmer deksel gemaakt, wat de originele Trangia-brander niet heeft.

De cross stand kan ook gebruikt worden als ophoger voor de Trangia in een Vargo Woodstove maar onze ervaring is dat het beter werkt als de Trangia-brander gewoon op de bodem staat van de Woodstove, die als een schoorsteen werkt.

Zie ook onderstaand zeer informatief filmpje dat een aantal lichtgewicht spiritusbranders met elkaar vergelijkt:

Een ander type spritusbrander is de Pillbottle Stove. Dit bestaan uit poreuze stenen die de spiritus opzuigen en die je op elkaar stapelt en aansteekt. De pan staat er bovenop. Deze brander brandt direct voluit. De compacte brander ter grootte van ongeveer een filmrolletje is het meest geschikt voor een soloreiziger die als pan een titanium beker gebruikt.

Gas

Nadeel van een gasbrander vinden wij de tankjes, die veel ruimte innemen, de verkrijgbaarheid van tankjes en het feit dat de druk in tankjes op een gegeven moment sterk terugloopt waardoor er nog een soort waakvlammetje overblijft terwijl de tank nog lang niet leeg is. Er zijn ook gasbranders waarbij de gastank op zijn kop staat, dit lijkt ons een beter alternatief.

Verder is het altijd onduidelijk hoeveel gas er nog in het tankje zit. Het creëert ook nog eens een hoop afval. De branders zelf kunnen tegenwoordig ultralight: bijvoorbeeld 45 gram voor de Vango titanium brander. Op dit soort kleine brandertjes staat de pan echter vaak wankel. Je moet goed kijken of de branderkop goed in het midden staat.

Voordeel van gas is dat het is eenvoudig is in het gebruik. Sommige brandertjes hebben zelfs een piëzo-ontsteking. De brandstof is effectief en schoon (geen roetaanslag en daardoor zijn de branders vrijwel onderhoudsvrij). Voorverwarmen is niet nodig.

Let op het soort gas als je gaat kamperen in de winter. Butaan krijg je dan niet aan, dus een mengsel met propaan is dan nodig.

Vaste brandstof (Esbit, hout)

Voordeel van een brander op vaste brandstof is dat er geen brandstoftank mee hoeft. Hoewel je voor een weekend wel heel precies de benodigde spiritus kunt afmeten. Een bekend merk is Esbit. Hiervan wordt altijd gezegd dat het stinkt maar ik ruik het niet. Terwijl ik toch degene ben die altijd als eerste een gaslek ruikt. Esbit-blokjes zijn wel giftig en ze branden langzaam maar is dus wel een mooi lichtgewicht alternatief. Nadeel is dat het koken nog langzamer gaat dan met spiritus en dat het ook veel duurder is dan koken op gedenaturiseerde alcohol. Om ongeveer 900 milliliter water water aan de kook te krijgen heb je twee Esbit-blokjes van 14 gram nodig en het duurt ongeveer 20 minuten. Natuurlijk kan je ondertussen andere dingen doen (bijvoorbeeld de tent inpakken, een klusje) dan naar je brander staren.

Zes blokjes Esbit worden verkocht voor 3,95 dus één keer water aan de kook brengen voor ontbijt en koffie kost dan EUR 1,32. Als je de dure Bever Spirit koopt in plaats van de langzaam brandende spiritus bij de supermarkt, dan ben je daar 55 cent voor kwijt. Want een liter kost EUR 5,50 en er gaat ongeveer 100 milliliter in een Trangia-brandertje. Een goedkoop alternatief voor Esbit zijn witte aanmaakblokjes voor de barbeque van Weber. Twee van die blokjes kosten 33 cent (24 stuks voor EUR 3,99, bijvoorbeeld bij Praxis of Gamma) en beloven per stuk 10 minuten brandtijd. Deze blokjes branden heel goed maar produceren ontzettend veel roet. Daardoor eigenlijk niet praktisch toepasbaar.

Naast Esbit wordt speciaal voor campingbranders vaste brandstof geproduceerd door de merken Highlander, Gelert, Origin Outdoors en Firedragon. Let op dat de blokjes van Firedragon vloeibaar worden wanneer ze branden. Het handigste is om hiervoor een gelbakje (gel burner) van Trangia te gebruiken.

Aanmaakblokjes worden o.a. gemaakt door Weber en Napoleon.

Voordeel van vaste brandstoffen is dat ze meemogen in het vliegtuig, verstuurd worden per post, niet kunnen lekken en zelfs als ze nat zijn branden. Het is eigenlijk nog meer low tech dan een spritusbrander, want daarvan moet je af en toe de gaatjes weer doorprikken met een naald.

Nadelen branders op vaste brandstof branden dus langzamer, zijn duurder in gebruik als je Esbit-blokjes gebruikt, de blokjes zijn onderweg lastig te verkrijgen. Dat laatste kan je oplossen met poste restante-pakketten.

Een andere vorm van vaste brandstof is hout.

 

Multi-fuel branders

Er zijn verschillende merken die benzine/multi-fuel branders maken, zoals MSR, Optimus en Primus. Deze branders werken op verschillende soorten vloeibare aardoliederivaten en soms ook op gas. Je kan er dus meerdere kanten mee op en ze zullen minder snel vervuilen dan een benzinebrander waarin je alleen kookpuntbenzine kunt verstoken. Dat is handig als je niets anders kunt vinden maar let op je gezondheid.

Beste vloeibare brandstoffen voor multifuelbranders (van schoon naar vuil):

1. Colemann Fuel (wasbenzine, kookpuntbenzine)
2. Petroleum
3. Kerosine (zuiverder dan petroleum maar giftige dampen)
4. Lampenolie
5. Diesel

Gewone autobenzine bevat additieven bevat die een gevaar voor de gezondheid opleveren en een aanslag in de brander achterlaat. Om gezondheidsredenen kan je beter nooit gelode benzine gebruiken. Petroleum is over de hele wereld verkrijgbaar, maar produceert een blakerende vlam. Het voorverwarmen gaat lastiger en regelmatig reinigen van de brander is noodzakelijk. Gebruik diesel alleen als er niets anders is. Deze brandstof produceert een walmende vlam, vereist een lange voorverwarmingstijd en vergt regelmatig schoonmaken.

Let op dat het schroefdraad van Optimus en Primus uitwisselbaar is maar dat een MSR-pomp alleen past op brandstofflessen van MSR.

Enkele modellen multi-fuel branders:

• MSR XGK EX
  Kan niet sudderen, betere keuze is Dragonfly, tenzij je sneeuw moet smelten.
• MSR Dragonfly
  kookpuntbenzine, ongelode autobenzine, diesel, petroleum en kerosine.
• Pillbottle stove
  alle vloeibare brandstoffen.

Nadeel van MSR is dat de pompen van kunststof zijn, in tegenstelling tot de pompen van Primus en Optimus.

• Primus Multifuel
  brandt op gas, benzine, diesel, petroleum en kerosine;
• Primus Omnifuel
  gas, benzine, diesel, petroleum en kerosine;
• Optimus Nova
  kookpuntbenzine, ongelode benzine, diesel, petroleum en kerosine;
• Optimus Polaris Optifuel
  gas, kookpuntbenzine, ongelode benzine, diesel, petroleum en kerosine.

De MSR Whisperlite is populair omdat deze brander minder lawaai maakt dan andere benzinebranders. Echter kan de Whisperlite alleen op wasbenzine functioneren.

Aan de Primus Multifuel en Omnifuel en de Optimus Polaris Optifuel kunnen ook gastankjes gekoppeld worden. Wij hebben zelf in 2022 de Polaris (Handleiding Polaris) aangeschaft voor landen waar geen of moeilijk spiritus verkrijgbaar is, omdat deze nog een volledig metalen pomp heeft. Tegenwoordig zijn de pompen van Primus deels van kunststof en die van MSR geheel van kunststof.

Geen onderhoud en tevens multifuel is de afwijkende Pillbottle stove, waar poreuze stenen vloeibare brandstof opzuigen. Het zijn kleine stenen met een korte kooktijd en ze zijn vooral geschikt voor het verwarmen van een kop water dan wat culinairdere maaltijden.

 

Mini-woordenboekje vloeibare brandstoffen
Engels-Nederlands

In het Engels zijn er soms benamingen voor brandstoffen die erg op Nederlandse termen lijken maar waar dan net iets anders mee wordt bedoeld. Zo wordt er met ‘gas’ in het Engels vaak benzine bedoeld en ‘kerosine’ is iets anders dan ‘aviation fuel’.

Engels	Nederlands
alcohol	spiritus
aviation/jet fuel	kerosine
Diesel	diesel, gasolie
gas/gasoline (VS)	benzine
kerosene (VS)	petroleum, lampenolie
LP gas	gas
paraffin (GB)	petroleum
petrol (UK)	benzine
turpentine	terpentijn
white gas	kookpuntbenzine/wasbenzine
white spirit	terpentine

Er zijn meerdere combinaties te maken voor multi-fuel branders. Er zijn branders die zowel met gas als benzine te gebruiken zijn, met spiritus en hout of met spritus en Esbit. Voordeel is uiteraard dan je niet van maar één brandstof afhankelijk bent en dus minder last hebt van eventuele slechte verkrijgbaarheid. Het is een geruststellende gedachte dat je een alternatief hebt. Wij hebben twee multi-fuel branders:

Vargo wood stove met Trangia inzet
Normaal gesproken gebruiken we de titanium wood stove met een Trangia-spiritusbrander en koken we dus op spiritus. Maar het is eventueel mogelijk om spiritus te besparen en in de wood stove te stoken op takjes en denneappels. De ervaring leert dat het moeilijk is om het vuur gaande te houden en dat het erg lang duurt voordat je een pannetje aan de kook hebt.

Esbit CS985NS
Deze brander komt met een een spiritusbrander en een plateautje voor een Esbit-blokje van 14 gram. Wordt door ons gebruikt met een gelbrander van Trangia, zodat je er ook brandbare gel in kunt gebruiken, zoals de FireDragon-blokjes, die vloeibaar worden wanneer ze branden. De gel-burner heeft dezelfde doorsnede als de spritusbrander dus dat past perfect. Ander voordeel: het gelbakje heeft een deksel zodat je half opgebrande blokjes kunt doven en meenemen.

De spiritushouder mag net als bij Trangia voor 2/3 gevuld worden met ongeveer 70 ml spiritus. Dit zou maximaal 30 minuten branden volgens de handleiding. De volgende hoeveelheiden en tijden worden aangegeven:

Hoeveelheid	Benodigde brandstof	Brand- of kooktijd
	70 ml spiritus	30 minuten
900 ml water	50 ml spiritus	10-15 minuten
400 ml water	1 Esbit-blokje van 14 gram	10-15 minuten

Mijn ervaring is dat je voor 900 ml water twee Esbit-blokjes nodig hebt en dat het ongeveer 20 minuten duurt om het water aan de kook te krijgen.

Energetische waarde

Niet elke brandstof heeft dezelfde energetische waarde (BTU in de V.S.) of calorische waarde. Dit wordt uitgedrukt in (giga)Joules/inhoud. Hoe hoger de calorische waarde, hoe sneller je een liter water aan de kook hebt.

Brandstof	gJ/m3
Spiritus 85%	18
Butaan (blauwe verpakking), niet geschikt voor winter	110
Benzine	33
Hout	16
Dieselolie	36
Propaan (grijze/groene verpakking), geschikt voor lage temperaturen	94

Windscherm

Windschermen zijn niet zozeer bedoeld om de vlam tegen uitwaaien te behoeden, maar veel meer om de warmte die de vlam geeft in de pan te krijgen in plaats van in de lucht eromheen. Het gebruik van een windscherm kan tot 50% brandstofbesparing geven. Een oprolbaar windscherm kan je bewaren met een elastiek om de brandstoffles. Dit zijn echter altijd een beetje wiebelige dingen. Beter is een opvouwbaar windscherm, zoals hier onder afgebeeld. Alleen is dit een stuk zwaarder.

Gebruik een windscherm alleen met branders met een aparte brandstoffles. Dus zet het windscherm niet om de tank/fles met brandstof.

Koken in tent

Als de weersomstandigheden slecht zijn, kook dan niet in de voortent, dit is levensgevaarlijk.  Je kan zelf in de tent gaan zitten en de brander en pan buiten zetten. Zet de brander altijd op een plek waar je deze eventueel met een flinke schop verder van de tent kan verwijderen. Het feit dat de verbrandingsdampen van brandstoffen ongezond kunnen zijn en de condens die ontstaat tijdens het koken zijn nog extra redenen om niet te willen koken in de voortent. Bovendien: je hebt waarschijnlijk een regenpak bij je. Waarom trek je dat niet aan tijdens het koken?

Steekvlam
Net als een benzinebrander kan ook een Camping Gaz-stelletje een steekvlam geven als je deze net aansteekt en het gas opendraait. De enige type brander dat enigszins veilig in de voortent gebruikt kan worden is een spiritusbrander, de rest moet je niet in de buurt van je brandbare tentdoek willen hebben. Let ook op met houtvuur: als de wind richting je tent staat, branden vonkjes gaatjes in je tentdoek.

Schoonmaken

Ernstig vervuilde branders kun je schoonmaken met schuursponsjes, koperborsteltjes of staalwol. Soms zijn vuile onderdelen mooi schoon te krijgen door ze enkele uren in schoonmaakazijn te leggen.

Meer info: De NTKC heeft een pagina over lichtgewicht branders.

Pagina voor het laatst bijgewerkt: december 2023