Lichtgewicht kamperen

Wil je graag het gewicht van je uitrusting in je rugzak of fietstassen verminderen, dan heb je de juiste pagina gevonden om daar iets aan te gaan doen!

Links een lichtgewicht en rechts een traditionele kampeerder

Links een lichtgewicht en rechts een traditionele kampeerder

Een lichtgewicht kampeeruitrusting heeft diverse voordelen. Je houdt het langer vol met een lichte rugzak, je komt makkelijker die heuvel op met een fiets en zo kan je ook langere afstanden afleggen. Daarnaast ben je sneller in- en uitgepakt, waardoor je nog dezelfde ochtend kunt besluiten te vertrekken om een weekendje te gaan kamperen.

Uitgaande van het basisgewicht worden kampeerders ingedeeld in diverse categorieën:

Omschrijving Gewicht rugzak
Expeditie > 32,5 kg
Traditioneel > 17,5 kg
Lichtgewicht < 10,0 kg
Ultra-licht < 5,0 kg
Super-ultra-licht < 2,5 kg

Het gaat hierbij om het zogeheten basisgewicht, dus zonder verbruiksartikelen: water, voedsel, brandstof of de kleding die je draagt.

Traditionele kampeerder versus ultralight

Traditionele kampeerder versus ultralight

Het meeste gewicht kan je besparen op de drie grootste spullen die je bij je hebt:

  • rugzak;
  • tent;
  • slaapzak en -mat.

Het uitgangspunt is dat deze drie items samen niet meer dan drie kilo per persoon mogen wegen. Twee personen kunnen bijvoorbeeld samen een tent delen van twee kilo. Jorgen Johansson is de bedenker van dit 3-4-3 (three for three) principe. Hij schreef er een boek over: Smarter Backpacking. Je hebt mensen die hun tandenborstel afzagen en alle etiketjes uit hun kleding knippen maar hiermee bespaar je hooguit grammen, geen kilo’s. Begin dus met de zwaarste spullen. Inmiddels hebben wij een driepersoonstent van 800 gram, dus vinden we een tent van 2 kilo erg zwaar!

Multifunctioneel
Voor de rest bereik je een lichtere uitrusting onder andere door dingen multifunctioneel te gebruiken en alleen essentiële zaken mee te nemen. Van de zaken die je meeneemt, zoek je de lichtste variant. Een fleecetrui kan namelijk 180 gram wegen maar ook 500. Dus neem je weegschaal mee naar de buitensportwinkel.

Om geïnspireerd te raken: je kan een volledige kampeeruitrusting meenemen in een Osprey rugzak van 33 liter, zoals Paul Messner ons demonstreert in deze video:

Tent

Het lichtste als onderdak is een tarp. Iets luxer is een tarptent (tevens merk). Een ultralichtgewicht tent heeft vaak geen grondzeil en binnentent en je zet hem op met behulp van lijnen die je spant of je bergstokken. Vaak wordt zo’n tarp(tent) gecombineerd met een polycro grondzeil.

Mugvrij slapen onder een tarp

Mugvrij slapen onder een tarp

De lichtste tenten worden gemaakt van Dyneema (voorheen cuben fiber). Een extra grondzeil voor onder de tent is hierbij niet nodig. Dyneema neemt geen vocht op, dus er blijft ook nauwelijk iets aan plakken.

Slaapsysteem

Gebruik een quilt slaapzak of top bag en niet een mummie. Omdat je al een muts en Buff bij je hebt, hoeft er geen capuchon op je slaapzak te zitten. De onderkant van je slaapzak isoleert niet, omdat je daar op ligt. Dus die kan ook weg want je mat zorgt voor isolatie van de grond. Niet iedereen houdt van de quilt, sommigen vinden het teveel tochten. De quilt wordt vaak gebruikt in combinatie met kleding. De hele quilt-trend is begonnen door Ray Jardine, die een van de eerste ultralight backpackers is. Zijn ideeën zijn na te lezen in zijn boek Trail Life.

Gebruik een slaapmat voor je bovenlichaam, isoleer de rest met je tas(sen) en een kussen van kleding.

Gewicht besparen met 3/4 slaapmat

Gewicht besparen met 3/4 slaapmat

Zelf gebruik ik in de winter mijn slaapzak van 520 gram in combinatie met een vapor barrier liner (135 gram) en een nood bivvy (245 gram) die ieder in je hand passen, zo klein zijn de pakketjes. Hier draag ik lang wollen ondergoed in, in plaats van een lakenzak (want die is niet multifunctioneel inzetbaar) en eventueel ook mijn lichtgewicht donsjack van 300 gram. Mijn wollen shirt (Aklima warmwool hoodie) heeft een capuchon.

VBL, zomerslaapzak en bivakzak

Keuken

Op dit onderdeel kan je heel veel gewicht besparen. Titaan (titanium) geleidt niet goed warmte. Daarom is het wel heel geschikt als materiaal voor een beker omdat je er je lippen niet aan brandt, maar minder geschikt als pan. Aluminium heeft een lager soortelijk gewicht. Verder hebben we al heel veel geschreven over het lichter maken van je keuken. Je kunt gewicht besparen door vaste brandstof te gebruiken, dan hoeft er geen brandstoffles mee. Echt lichtgewicht wordt het met ‘cold soaking’ dus weken in plaats van koken. Hiervoor kan je bijvoorbeeld een Lock&Lock 360 ml. Twister potje gebruiken, dat goed luchtdicht afsluit. Alles wat je kunt koken kan je ook gaar krijgen door het te weken. Zoals bijvoorbeeld havermout. Je hoeft dan geen pan, eetbakje, brander en brandstof meer mee te nemen.

Wegen

Weeg al je uitrustingsstukken en let voortaan op dat je ook bij bijvoorbeeld kleding voor de lichtere variant kiest. Een regenjack kan een halve kilo wegen maar je kunt ze ook krijgen van 100 gram. En die zijn even waterdicht. De traditionele Nalgene waterfles van lexan is een stuk zwaarder dan een plastic fles van de supermarkt, waar limonade in heeft gezeten. Dit is tevens een voorbeeld van dat (ultra)lichtgewicht niet duur hoeft te zijn. Je kan zelf een lichtgewicht brander maken van een bierblikje.

Wegen kan met de keukenweegschaal of met een kleine digitale weegschaal waar je dingen aan kunt hangen.

Verschil in gewicht tussen flessen

Verschil in gewicht tussen flessen

Overzicht maken van het gewicht van je eigen uitrusting (+ mogelijkheid voor het maken van verschillende paklijsten) kan op verschillende websites:

Uiteraard kan je het ook voor jezelf vastleggen in een spreadsheet.

Het streefgewicht van de diverse categorieën gaat meestal over het zogeheten basisgewicht, dus zonder de verbruiksartikelen (consumables) zoals water, eten, brandstof en zonder de kleding die je draagt.

Basisgewicht
+
Verbruiksartikelen
=
Pack weight
+
spullen die je draagt
=
Skin-out weight

Multifunctioneel

Neem alleen mee wat je nodig hebt en denk aan het multifunctioneel gebruiken van spullen. Een dikke slaapzak meenemen voor die ene koude nacht? Draag die nacht je donsjack in de slaapzak en je hebt geen dikke slaapzak nodig.

Multifunctioneel: brander met drie haringen

Lichtgewicht brander van blikje en drie haringen

Meer multifunctionele ideeën: een titanium mok kan ook als pan gebruikt worden. Een pan met een schroefdeksel (Vargo BOT -Bottle Pot) kan overdag als waterfles gebruikt worden of je kan er voedsel in weken, etc. Bewaar de broodclips van broodzakken, je kan ze gebruiken als wasknijper.

Van Dyneema worden naast tenten ook rugzakken gemaakt. Het is waterdicht en licht. Het doek is te repareren met tape, dat er goed op blijft plakken. Door de lichtgewicht uitvoering zijn deze spullen minder geschikt voor mensen die niet al te zuinig omspringen met hun spullen.

Gewicht schoenen

Het is dus belangrijk gewicht te besparen op je schoenen, omdat je het gewicht hiervan bij elke stap moet heffen. Er is door het leger uitgerekend dat elke 100 gram aan je voeten gelijk is aan een halve kilo in je rugzak. Het gewicht van je schoenen is dus vijf keer zo zwaar als dragen op je rug!

Ray Jardine gebruikt hardloopschoenen, veel ultralight hikers gebruiken trail running schoenen of zogeheten approach schoenen. Liefst ademend en licht, met veel mesh. In een mooi klimaat waar het maar af en toe regent is dat een prima idee: draag er synthetische dunne hardloopsokken in, die drogen sneller dan dikke wandelsokken. Je kan deze schoenen zelfs aanhouden als je een rivier moet oversteken, je voeten lopen zich wel warm en drogen zo snel. Maar in een nat en kouder klimaat, met regelmatig langdurige regen, is mesh niet de beste keuze. Ook worden je voeten sneller vies omdat allerlei stof en zand via mesh binnenkomt.

Na de kilo’s komen de grammen

Pas nadat je kilo’s hebt bespaard kan je aan grammen gaan denken en aan minder volume, zodat je op je fiets bijvoorbeeld geen voortassen meer nodig hebt, behalve dan als achtertassen!

Zo is een microvezeldoekje uitstekend te gebruiken als theedoek maar anderen gebruiken hun Buff daarvoor. Met broodclipjes heb je een lichtgewicht knijpertje om iets op een scheerlijn te drogen te hangen. Je kan hiervoor ook de knijpertje bewaren die aan keychains zitten bij sommige vakbeurzen.

Broodclipjes als lichtgewicht knijpertjes op de scheerlijn

Verbruiksartikelen

Verbruiksartikelen of consumables zijn de spullen die je bij je hebt die niet behoren tot het basisgewicht van je uitrusting omdat het gewicht niet constant is tijdens je trip. Denk hierbij aan water, batterijen, voedsel, brandstof, toiletartikelen. Vooral aan het begin van je reis ligt het gewicht hiervan hoog. Een aantal tips om het gewicht van je gebruiksartikelen te reduceren:

  • Weet waar je water kunt krijgen onderweg en neem alleen water mee tot dat volgende punt waar je kunt hervullen.
  • Zorg dat alle elektrische apparatuur die je bij je hebt voorzien zijn van oplaadbare batterijen die je met een powerbank en USB-kabel kunt opladen. Dit voorkomt dat je allerlei batterijen in verschillende maten moet meenemen. Dus bijvoorbeeld verlichting, telefoon, gsm, etc.
  • Neem voedsel mee dat veel calorieën bevat. Daarvan hoef je minder mee te nemen in gewicht en volume.
  • Kook op Esbit-blokjes of hout, dit scheelt een brandstoffles of gastankje.
  • Neem kleine verpakkingen mee of herverpak op maat. Bij Etos kan je bijvoorbeeld miniverpakkingen tandpasta krijgen. In Duitsland heten de mini’s ‘reisegrosse’. Neem bijvoorbeeld niet een rol(letje) ductape mee maar rol een stuk om je drinkfles of fietspomp. Als je het nodig hebt, heb je er geen meters van nodig.
  • Dr. Bronner’s Castille zeep kan o.a. gebruikt worden als afwasmiddel, shampoo, scheerzeep, tandpasta, wasmiddel en… zeep. Het is zeeptablet waar je een kleiner stuk van kunt afsnijden. Als deodorant kan je een stukje aluin meenemen. Natmaken en ondersmeren.

Niet meer meenemen

Heel veel dingen kunnen een stuk lichter maar heel veel dingen hoef je niet meer mee te nemen of kan je beter vervangen door iets dat je al bij je hebt:

Niet meer meenemen: Vervangen door:
Lakenzak Lang wollen ondergoed
Tafeltje Plastic boodschappentas om je spullen op te leggen
Stoeltje Plastic boodschappentas om op te zitten of er is meubilair of een boomstronk in de buurt
Tweede paar schoenen (tenzij je met klikpedalen fietst) Slippers die je ook onder de douche kunt gebruiken
Uitgebreide toilettas met allerlei smeerseltjes en poedertjes Kindertandenborstel, 3-in-1 reiszeep, flos, medicijnen op voorschrift en voor de rest niets
(Video)camera, GPS, reis- of campinggidsen, notitieboek Smartphone
Papieren leesboeken e-Reader of ook smartphone
Katoenen handdoek, theedoek Kleine synthetische handdoek met polygiëne, Buff
Uitgebreide kledingset Twee T-shirts: voor tijdens wandelen/fietsen en ’s avonds, voor de rest minimaal: één extra onderbroek en paar sokken, een broek (die je aanhebt), regenkleding, shirt met lange mouwen, puff (dons of synthetisch), buff. Windstopper of nylon overhemd.
Kaarslantaarn, hoofdlamp LED-lampje of los koplampje van fiets

Bronnen UL

  • Het ultralight backpacking is allemaal begonnen met Ray Jardine, boek Trail Life. Ray en Jenny Jardine maakten hun eigen gear zoals rugzakken en slaapzakken om het lichter te maken. Op YouTube kan je filmpjes vinden, bijvoorbeeld over spiritusbranders maken van bierblikjes, zoekterm: MYOG (Make Your Own Gear).
  • Het 3-4-3 principe (de drie zwaarste uitrustingstukken, rugzak, tent en slaapsysteem, mogen samen per persoon niet meer dan drie kilo wegen) is bedacht door Jorgen Johansson, site en boek: Smarter Backpacking.
  • The Ultimate Hiker van Andrew Skurka (boek): ben je kampeerder of hiker?
  • Hele goede site is Backpacking North diverse hoofdstukken en heel veel links. En af en toe heel grappig geschreven, vooral het hoofstuk over kleding. Het is een Brit die in Lapland woont dus goed op de hoogte van kamperen in koud nat weer.
  • Presentatie over ultralight kamperen van de rugzaklopers, gehouden op de fiets- en wandelbeurs, te vinden op de website van de Rugzaklopers.  Daar vind je ook een interessante presentatie over winterkamperen (kamperen op hoogte). Ook op de Wereldfietsbeurs is er vaak een lezing door Bert van Sprang. Die presenteert dan iets dat lijkt op een envelop en dan krijg je te horen ‘set reservekleding’. Geheid hilariteit in de zaal.
  • Mike Clelland maakte de striptekeningen voor:
    • Lighten Up! (o.a. Bol.com) en
    • Ultralight Backpackin’ Tips (Bol.com)
  • Deze Section Hiker schrijft ook veel over UL.
  • Reddit: r/Ultralight.

Winkels en fabrikanten

Alle echte UL-spul koop je overigens niet bij de reguliere outdoorwinkel zoals Bever, Zwerfkei, Kathmandu e.d. want dat richt zich op een grotere markt. Voor het brede publiek is UL (nog) te extreem. De bedrijven die baanbrekende ultralichtgewicht artikelen maken, zijn kleine (familie)bedrijven, zogenaamde ‘cottage industries’. Voorbeelden:

Spullen uit Amerika laten komen levert een flinke extra douaneheffing op (zelfs over de verzendkosten). Maar soms kan het niet anders zoals met spullen van Enlightened Equipment en Zpacks. Veel van het nieuwere lichtgewicht spul kan je vaak krijgen via deze Engelse site, waar je spullen op gewicht kunt sorteren: Ultralight Outdoorgear. Andere webshops met mooie lichtgewicht spullen: BackpackingLight.nl en Outdoorline (laat je niet afschrikken door het .sk domein, prima zaak waar wij al meerdere keren hebben besteld).

Bikepackers zijn vakantiefietsers met een backpacking uitrusting. Alles moet in frametasjes passen dus absoluut raakvlakken met UL, een mooie site is: Bikepacking.com.

  • Op Kampeerwijzer komt het onderwerp lichtgewicht regelmatig aan bod, zie blogposts met de tag lichtgewicht.
  • Wil je een lichtere fietsvakantie, bekijk dan ook de pagina Bikepacking.

Pagina voor het laatst bijgewerkt: mei 2023