De adviezen om onmoetingen met beren en aanvallen te voorkomen veranderen nog wel eens. Was een tijd geleden nog het advies om met een groep van vier mensen op pad te gaan, tegenwoordig lees je al het getal zes. Dit komt omdat iedere nieuwe aanval op mensen tot nieuwe inzichten leidt. Verschillende bronnen kunnen elkaar ook tegenspreken.

Vergeet niet dat wespen gevaarlijker zijn dan beren, als we kijken naar dodelijke slachtoffers. Of het verkeer. Toch staan we liever oog in oog met een wesp dan met een grizzly.

Buitensporters komen met name zwarte beren en grizzly’s (Ursus arctos horribilis) tegen. De top-3 van meest gevaarlijke berensoorten is:

1. IJsbeer
2. Bruine beer, waaronder grizzly’s
3. Zwarte beer

Verspreiding bruine beren (waaronder grizzly’s)
Zie voor verspreiding van de bruine beer onderstaande kaart. De Amerikaanse Grizzly’s zijn een ondersoort van de bruine beer (Ursus arctos), die ook in Europa voorkomt (onder andere in Noorwegen, Zweden, Finland, Pyreneeën, Oost-Europa, voormalig Yoegoslavië en een klein gebied in Italië). De gevaarlijkste soort beren zijn ijsberen.

Grizzly’s komen in de VS alleen voor in Yellowstone National Park en het westen van Montana. De soort is herstellende, dus de populatie grizzlyberen groeit.

Nee je bent niet veilig als je in een boom klimt
Onderschat een beer niet. Ze kunnen:

• snel in bomen klimmen (ook grizzly’s);
• nog veel sneller rennen dan Usain Bolt, namelijk met 56 km/u;
• kunnen goed zwemmen;
• hebben een goed geurvermogen (2100 keer beter dan een mens en 7 keer beter dan dat van een bloedhond);
• kunnen afgesloten auto’s volledig demonteren (en doen dit als er een vergeten rolletje pepermunt in het dashboardkastje ligt);
• kunnen goed graven;
• bijten door touw;
• bijten door takken van 15 centimeter doorsnede.

Beren zijn schuw en gaan –als het goed is– mensen uit de weg. Als het niet goed is, hebben ze geleerd dat de mens geen bedreiging vormt (in nationale parken waar niet op ze gejaagd wordt) en dat mensen een bron zijn voor makkelijk voedsel. Dan is zo’n beer verpest en moet deze verplaatst of afgemaakt worden. Bescherm dus niet alleen mensen maar ook beren door ze niet te leren dat ze via jou aan voedsel kunnen komen.

Wat je eigenlijk nooit ergens leest is hoe stil beren zijn. Misschien denk je wel dat je ze hoort aankomen, het zijn immers immense dieren. Niets is minder waar. Opeens sta je oog-in-oog. Het lijkt wel of ze op kousenvoetjes lopen. Pas in de laatste meters kan je de grond op en neer voelen gaan door het enorme gewicht van deze beesten. Een paar kalkoenen maken in het bos veel meer herrie, is onze ervaring (nee, we weten ook niet wat kalkoenen daar deden).

Voorzorgsmaatregelen

• Draag berenspray aan je riem of in een holster, direct voor het grijpen. Iedereen draagt zijn eigen bus.

Tips om te voorkomen dat je een beer treft

Het beste is om te voorkomen dat je ooit een beer te zien krijgt.

Onderweg

• Wees alert op geluid en beweging. Laat je oortjes dus thuis.
• Let op dode hoeken en het geluid van stromend water, waardoor de beer je niet ziet of hoort en je ‘m verrast.
• Hike in groepen van ten minste drie personen (soms wordt zes aangeraden).
• Blijf uit de buurt van cubs en vers gedoode prooien en karkassen.
• Reis alleen tijdens daglicht en blijf op het pad.
• Let op de mogelijke aanwezigheid van beren door naar pootafdrukken te kijken, uitwerpselen en klauwmarkeringen.

Verras een beer niet. Laat ‘m weten dat je er aan komt. Door:

• Maak geluid. De beste manier is praten, luid zingen en regelmatig in je handen klappen;
• Muziek of een koeienbel aan je fiets zijn niet zo effectief.

Een bel werkt minder effectief dan praten. Beren worden, als het goed is, afgeschrikt door menselijke stemmen. Ze laten zich niet afgeschrikken door muziek.

In het kamp

Beren komen af op alles wat voor hun op voedsel lijkt. Niet alleen jouw voedsel maar ook alles wat in hun neus als lekker ruikt. Denk daarbij aan zo’n beetje alles wat in je toilettas zit: van je zeep en je deodorant tot je tandpasta. Vooral in de herfst zijn ze actief op zoek naar voedsel om de winter door te komen.

Goed omgaan met beren betekent dus: ze niet aantrekken en ze ook niet leren dat bij een kampeerder makkelijk aan voedsel kan komen. Zie verderop bij ‘Voedsel veilig opbergen‘ en ‘De tien geboden voor kamperen tussen de beren‘.

Tips als je een beer treft

Wat je niet moet doen:

• Dichterbij proberen te komen om een foto te maken.
• Wegrennen, je gedraagt je dan als prooi.

Wat je wel moet doen:

• Haal langzaam je berenspray te voorschijn en verwijder de veiligheidsvergrendeling.
• Bij zwarte beer: ga bij elkaar staan, maak je groot en maak een hoop lawaai.
• Bij een grizzly: blijf stil en rustig. Hou de berenspray gereed.
• Spreek met een kalme stem en trek je langzaam terug.
• Een geïrriteerde grizzly kan zijn bek opendoen en stampen op de grond met zijn klauwen. Het kan ook een blufaanval doen. Gebruik je berenspray pas als de beer binnen de 7,5 meter komt.
• Als de beer aanvalt, richt de spuitmond net boven de beer zijn kop en spuit een aanhoudende straal.

Als je toch een beer tegenkomt: langzaam achteruitlopen, rustig tegen de beer praten. De beer niet rechtstreeks aankijken maar wel in de gaten houden, niet rennen of snelle bewegingen maken. Als je vluchtgedrag vertoont, komt de beer achter je aan. Kijk vanuit je ooghoek of je de beer hiermee niet irriteert.

Het laatste wat je moet doen is beren benaderen, bijvoorbeeld om een foto te maken. Weliswaar is de kans dat je wordt aangevallen door een beer kleiner dan dat je betrokken raakt bij een auto-ongeval op weg naar je werk. Maar als je oog-in-oog staat met een beer kunnen die kansen zich keren. Probeer dat te allen tijde te voorkomen. Hou minimaal 100 meter afstand.

Voedsel veilig opbergen

Om je voedsel en andere geurende zaken uit de klauwen van beren te houden en om beren weg te houden bij je kampeerplek, gelden diverse ‘adviezen’. Volg deze op, ze kunnen levensreddend zijn. Deze spullen moet je uit de buurt van je tent en onbereikbaar voor beren opbergen:

• Kleding die je droeg tijdens het koken;
• Je toillettas (tandpasta, zeep, deodorant, lipbalsem, shampoo, chamois crème);
• Voedsel

Er zijn vier methoden om voedsel uit de klauwen van beren te houden. Sommige methoden kunnen gecombineerd worden. Sommige methoden zijn verplicht in bepaalde natuurgebieden:

1. geurdicht verpakken;
2. zo verpakken dat ze de verpakking niet kunnen openen;
3. ophangen;
4. containers (bear box).

Geurdicht verpakken

Met OPsaks (Odor Proof zakken van het merk Loksak) kan je afval, voedsel en je toiletartikelen geurdicht verpakken. Deze hersluitbare zakken zijn waterdicht tot 60 meter en kan directe hitte weerstaan tot 77 graden Celsius.

Niet te openen verpakking

Beercontainers
Een beercontainer moet ervoor zorgen dat je beer niet bij je voedsel kan komen. Zo leert deze dat er niets valt te halen bij mensen. In sommige gebieden is het verplicht om een bear cannister bij je te hebben. Dus een afsluitbare container die niet te kraken is door beren. Deze moet goedgekeurd zijn door de IGBC.

Bear cannisters kunnen het beste gesloten worden met schroeven (Garcia). Neem een afsluitring mee, bijvoorbeeld aan je ketting om deze te openen. Of misschien heb je nog wel een coole buitenlandse munt met gat. Je hebt ook cannisters met draaideksels met lipjes (BearVault), maar sommige beren hebben deze ook al weten te kraken.

Bear cannisters zijn nogal groot en nemen veel ruimte in. Je kunt ze dubbel gebruiken als kruk.

Ursack bear bag
Een zak die niet door beren is te openen. Neemt minder ruimte in, dus handig voor back- en bikepackers. Echter kan de inhoud nog wel door het gewicht van de beer geplet worden. De maker adviseert dan ook OPsaks te gebruiken en een aluminium voering, die apart wordt verkocht. Eén type Ursack is zowel bestand tegen beren als knaagdieren: de Ursack Allmitey.

Je moet voorkomen dat er geen etensgeuren aan de buitenkant van de zak komen, door eerst alle inhoud eruit halen voordat je gaat koken, daarna afwassen, handen wassen en alles weer terugstoppen in de zak. Een Loksak OPSAK om de inhoud geurdicht te verpakken wordt geadviseerd. De maat OPSAK die erin past is 12×20 inches.

De zak moet vastgebonden worden aan een vast object (dikke tak, rotsblok) of verstopt onder een berg stenen.

1. Bron: Bears and You, Alaska Department of Natural Resources. In Alaska is het toegestaan om een geweer mee te nemen voor zelfverdediging. Met de waarschuwing dat meer mensen gewond raken door het geweer dat ze dragen dan door beren. Een geweer dat beren kan uitschakelen moet een flink kaliber hebben. Aangeraden wordt een 12-gauge shotgun of een .300 mag rifle.

Ophangen

Het ophangen van een voedselzak via een touw tussen twee bomen of aan een dunne tak is in sommige gebieden niet meer toegestaan. Beren sturen hun welpen de dunne tak op om het touw door te klauwen. Zo maken ze de inhoud van je voedselzak alsnog buit. Bovendien is ophangen lastig, en ben je afhankelijk van de aanwezigheid van bomen. Op officiële kampeerplekken zijn er vaak voorzieningen in de vorm van een afsluitbare ‘bear box’ of een staaldraad waar je je spullen kunt ophangen.

Neem (klim)touw mee en waterdichte zakken om alles dat voor een beer ‘zoet’ ruikt  tussen twee bomen op te hijsen. Maak een zakje met een gewicht aan het einde van de lijn die je om de takken gooit.

Circa 3 meter hoog en 1,20 meter van stam (eventueel aan dunne tak).

Inmiddels is in veel gebieden waar beren voorkomen een bearproof container verplicht. Zo mag je de hangmethode niet meer gebruiken in NP Yosemite in Californië. Zie lokale informatie over wat mag en niet mag.

De tien geboden voor kamperen tussen de beren

Oorspronkelijk is de tekst: “To fully enjoy your camping or outdoor experience in Bear Country, the following “Ten Commandments of Camping” must be observed.” Maar dat is een typisch Angelsaksisch understatement. Kampeerwijzers vertaling: als je het kamperen in natuurgebieden waar beren voorkomen wilt kunnen navertellen, hou je dan aan deze richtlijnen. Het is al veelzeggend dat de Amerikanen het geen ‘guidelines’ noemen maar ‘commendments’.

1. Hou je kamp schoon. Beren ruiken niet alleen voedsel maar ook alle spullen die in contact zijn geweest met eten.
2. Maak pannen, servies en bestek direct na gebruik grondig schoon. Gooi voedselresten of bakvet niet in het kampvuur.
3. Berg vuilnis weg op een plaats waar beren het niet kunnen ruiken of erbij kunnen komen. Door het te bewaren in bearproof containers of vuilcontainers. Begraaf vuilnis niet. Beren kunnen dit makkelijk opgraven.
4. Eet of kook niet in of bij je tent. Berg voedsel en andere voor beren aantrekkelijk ruikende producten (tandpasta, zeep, deodorant, etc.) niet op in de tent of rugzak maar hang het 100 meter van je tent aan lijzijde (met de wind meelopen van je tent weg) op in een boom zoals voorgeschreven (1,20 meter van de stam, 3 meter hoog).
5. Behandel zaken als kauwgom, zeep en deodorant als voedsel. Ze ruiken voor beren hetzelfde als voedsel.
6. Gebruik geen geparfumeerde inlegkruisjes en maandverband. Let op de verpakking dat er niet ‘fresh’ op staat. Voor de rest is het moeilijk te zien of het erin zit. Een menstruatiecup voorkomt afval en wordt intern gedragen.
7. Berg na gebruik voedsel direct op in luchtdichte containers. Koelkasten en coolboxen zijn niet luchtdicht en worden door beren geassocieerd met voedsel. Berg deze uit het zicht op in een afgesloten kofferbak of vrachtwagencabine. Denk overigens niet dat auto’s niet opengebroken kunnen worden door beren. Het advis is om geen voedsel of andere geurende producten op te bergen in de auto.
8. Kook afgemeten porties en voorkom dat er restjes voedsel overblijven.
9. Slaap niet in de kleding die je droeg tijdens het eten en koken.
10. Voer beren en andere wilde dieren niet. In Amerika is het gezegde ‘a fed bear is a dead bear’.
11. Het benaderen van wild in het algemeen en beren in het bijzonder is gevaarlijk. Helemaal als ze welpen hebben. Maak geen foto’s maar maak dat je wegkomt.

Beren leren snel. Beren die mensen zijn gaan associeren met voedsel worden agressief en gevaarlijk. Dit leidt tot verwondingen, beschadiging aan eigendommen en het afmaken van de dieren die een probleem zijn gaan vormen.

Report all bear damage and nuisance incidents to your camp office immediately. To learn more about New Jersey’s black bears, visit the Division of Fish and Wildlife’s web site at www.njfishandwildlife.com.

Hiking in bear country

Black bears prime habitat consists of mixed hardwood forests, dense swamps and forested wetlands. Black bears are omnivorous, eating plant and animal matter. They are opportunistic feeders and will supplement their diet with food derrived from humans. Black bears can run up to 35 miles per hour. Bears are strong swimmers and excellent climbers. They climb trees for food and to escape disturbances.

(Bron: New Jersey Division of Fish and Wildlife)

Hoe maak je het veiliger?

• Ga in een groep van minimaal zes personen op pad.
• Ga niet trailrunnen, dit wordt sterk afgeraden omdat de kans dat je een beer verrast een stuk groter is. Ook mountainbikers lopen risico om dezelfde reden, als een beer plotseling na een bocht staat.
• Neem bear spray mee en hou het onder handbereik.
• Maak lawaai. Op gezette tijden roepen en in je handen klappen is de beste manier om je aanwezigheid kenbaar te maken. Voorkom dat je een beer verrast.
• Laat voedsel, afval, alle keukengerei gebruikt om het eten klaar te maken, op te eten of in mee te nemen niet onbeheerd achter. Berg dit samen met toiletartikelen veilig op. Denk ook aan je zonnebrandmiddel.
• Hou je omgeving goed in de gaten. Kan de beer jou goed opmerken? Let extra op bij stromend water, als je tegen de wind in loopt, of dichte begroeiing. Let op bij scherpe bochten. Let op uitwerpselen en pootafdrukken.
• Beren zijn veel bezig met eten, dus wees op je hoede in terrein met voedsel voor beren zoals bessenstruiken, berenklauw en een veld met glacier lillies, een geelbloeiende plant met groen blad zoals tulpen. De stampers hangen naar beneden terwijl de puntige bloembladen naar boven krullen.
• Ga niet tijdens de schemering of in het donker op pad.

• Vermijd dicht struikgewas en plekken waar besssen groeien.
• Reduceer het aantal geuren in je toilettas. Er bestaat tandpasta zonder smaak en geur, je kunt aluin gebruiken in plaats van deodorant, parfumvrije zeep en zonnebrandmiddel, etc.

Tent versus bivy bag

Hoewel het doek van een tent een beer niet kan tegenhouden, is het toch veiliger om in een tent te slapen dan buiten de tent in een bivy. Dit geldt met name in gebieden met grizzlyberen. Uit de cijfers blijkt dat mensen minder vaak worden aangevallen als ze in een tent slapen dan buiten. Een verklaring hiervoor is dat een tent of tarp een psychologische blokkade vormt.

Hongerige beren slaan echter hun klauwen in de tent en daarom is het veiliger om niet direct naast het tentdoek te slapen.

Verder raadt dit artikel in Backpacker aan om weg te blijven van bosjes, van (wild)paden en niet te kamperen in corridors zoals een rivieroever. In het territorium van beren kan je beter in open terrein kamperen. Het artikel suggereert dat grizzly’s niet in bomen kunnen klimmen. Dit is niet juist.

Als je oog in oog staat met een beer

Zwarte beren bluffen soms wanneer ze zich bedreigd of in het nauw gedreven voelen. Ze doen soms ook alsof ze je gaan aanvallen in een poging om je voedsel afhandig te maken. Houd je positie, probeer daarna langzaam terug te trekken.

Als je een beer tegenkomt binnen de veilige afstand van 100 meter, kan je je risico verkleinen door de volgende acties:

• Als het dier jouw kant op komt, maak ruimte, ga aan de kant en laat het passeren. Geef het de ruimte om te vluchten.
• Als je weg kunt komen, doe het. Als dit de beer lijkt te irriteren, stop. Beren tonen agitatie door met hun hoofd heen en weer te zwaaien, te hijgen, met hun poot te slaan op de grond en met hun tanden te klapperen. Als ze hun hoofd naar beneden doen en de oren naar achteren staan, is dit ook een teken van agressie. Dit zijn allemaal tekenen dat je te dichtbij bent.
• Beren gaan soms op hun achterste benen rechtop staan of komen dichterbij om je beter te bekijken. Dat hoeft niet per se een teken van agressie te zijn. Laat de beer merken dat je een vriendelijk persoon bent. Blijf rustig.
• Als een beer je benadert, jouw groep benadert of je kamp bezoekt op een niet-agressieve manier, ga bij elkaar staan, maak lawaai en ontmoedig de beer om dichterbij te komen. Hou je beerspray bij de hand. Ben je op dat moment voedsel aan het bereiden, stel dat veilig. De beer mag nooit aan je voedsel komen.
• Probeer jezelf in veiligheid te brengen door naar een gebouw te gaan, als dat mogelijk is.
• Als de beer nadert op een agressieve manier, stop met het maken van lawaai. Praat rustig tegen de beer. Hou je beerspray bij de hand.
• Als contact niet te voorkomen is, bescherm dan borstkas en buik door op je buik op de grond te liggen. Grijp je handen in elkaar in je nek. Hou je rugzak op ter bescherming. Als de beer je probeert om te rollen, probeer op je buik te blijven liggen. Als de aanval defensief is, zal de beer vertrekken zodra het jou niet meer als een bedreiging ziet.
• Gaat de aanval door, VECHT DAN TERUG!

(Bron: National Park Service)

Aanval en verdediging

In een ander artikel van de National Park Service is dit laatste punt over terugvechten weer gespecificeerd en afhankelijk van welke beer je aanvalt:

• Als een zwarte beer je aanvalt, vecht dan terug met alles wat je hebt. Doe niet alsof je dood bent. Deel directe klappen uit en schop in het gezicht van de beer. Gebruik elk wapen dat voorhanden is, zoals stenen, takken en beerspray.
• Als een grizzly aanvalt, speel voor dood. Maak geen geluid. Vecht niet terug en ga op je buik liggen met je handen in je nek, liefst met rugzak op je rug.
• Als je terugvecht tijdens een aanval van een grizzly of zwarte beer, dan zal dit de aanval erger maken. Echter, als de aanval door de beer maar door blijft gaan, vecht dan terug met alles wat je hebt.

Een aanvullend advies over een beer die jou volgt of je kampeerplek nadert is vechten. Met een stok, stenen of je handen en voeten. Een jagende beer is vaak jong en die kunnen makkelijk geïntimiteerd worden en weggejaagd.

Een beer valt je vaak van achteren aan en bijt in je hoofd. Denk ook niet dat je veilig bent wanneer de beer is vertrokken. Hou er rekening mee dat hij terugkomt en weer zal aanvallen.

Berenspray

Berenspray of bear spray is niet om uitrusting mee in te spuiten, dit kan zelfs beren aantrekken. Het is om in een beer in zijn gezicht te spuiten.

Bear pepper spray is niet hetzelfde als mace, dat je tegen menselijke aanvallers gebruikt. Wees er zeker van dat je een product kiest met een EPA keurmerk.

Niet alle berenspray mag mee over de grens naar Canada. Alleen USEPA-goedgekeurde berenspray mag mee naar Canada. Dit moet zichtbaar op het label staan.

Let op benaming: bear deterrent of ‘to deter bears’. De inhoud moet bestaan uit 1 tot 2 procent capsaicin of capsaicinoids. Let op de uiterste houdbaarheidsdatum. Draag de spuitbus in een holster op de heup of borst, ieder moet zijn een eigen spuitbus dragen.

Zelf slachtoffer van de spray? Spoel met water. Bear spray kan gevaarlijk zijn voor astmapatiënten. Spuit op een afstand van 9 tot 12 meter naar de beer, richt op het gezicht, licht naar beneden. Er moet een soort wolk ontstaan tussen jou en de beer. Spuit steeds kort. Verwijder voor het spuiten de veiligheidssluiting. Let tijdens het spuiten op wind in je gezicht of van de zijkant.

Spuit niet naar beren die je niet aanvallen. Het is een laatste redmiddel. Probeer te voorkomen dat het tot een aanval komt.

In 90 procent van de aanvallen kan je hiermee een beeraanval afwenden.

De US Fish and Wildlife Service heeft onderzoek gedaan waaruit bleek dat degenen die zichzelf verdedigden tegen een aanval van een beer met een wapen, dat 50 procent zwaargewond raakte. Van degenen die zich verdedigden met berenspray raakten heel weinig mensen gewond.

In 2008 and 2012 zijn er twee onderzoeken gepubliceerd in door twee verschillende onderzoekers van beren. Te weten:

• Tom Smith, professor aan de BYU;
• Stephen Herrero, professor emeritus verbonden aan de Universiteit van Calgary en de auteur van  ‘Bear Attacks: Their Causes and Avoidance’.

Zij toonden aan dat de effectiviteit van berenspray ten opzichte van schietwapens overduidelijk is en ontegenzeggelijk aangetoond. De verklaring hiervoor is dat berenspray zich over 6 meter breedte verspreidt en 7,5 meter ver komt. Een kogel is klein en het is makkelijk te missen.

“Bear spray is not a substitute for common sense and being cautious – looking around, making noise, avoiding dense bushes and berry patches – but it needs to be with you, always on your belt not inside your pack, whenever you’re hiking in bear country.”

Wat je van beren leren kan

Berenkenner Rudy De Bock: “Beren zijn gevaarlijk maar niet kwaadaardig of onberekenbaar. De kans op een beroving of verkeersongeval in Brussel is veel groter dan een aanval van een grizzly. De eerste drie jaar was ik nog erg onervaren. Ik bivakkeerde midden op een berenpad van misschien wel duizend jaar oud, omdat ik dacht dat het een jagerspad was. Ook maakte ik kampvuren omdat ik veronderstelde dat beren daar bang voor waren. Dit trekt ze echter juist aan. Thimothy Treadwell (een andere berenkenner) maakte uiteindelijk toch een fout. Hij zette zijn tent op een berenspoor neer en werd samen met zijn vriendin verscheurd door een kwade beer. Timothy werd overmoedig en wilde zelfs beren aanraken. Dat is een grote fout. Ik doe dat nooit uit veiligheidsoverweging en respect voor de dieren. Zelf raken ze elkaar ook niet aan. Ik ben een gast tussen de dieren en wil me gedragen zoals zij. Dat lijkt me het beste.

In de natuur, en dus ook de beren, draait alles om respect. In de ‘levensfilosofie’ van de beren bemoeit iedereen zich met zijn eigen zaken. Het is ‘leven en laten leven’. Dat is een natuurlijke zaak. Uit eigen beweging is de beer niet agressief naar de mens toe. Alleen als je tussen hem en de prooi komt, de jongen bedreigt of hem in het struikgewas verrast, is het gevaarlijk. Dan kunnen ze zeer agressief reageren.

Een aanval is zeer indrukwekkend en zeer gevaarlijk. Vlak voor je komen ze tot stilstand, smijten hun kop krachtig naar voor en achter en trappen met hun poten in het stof. Jouw reactie bepaalt de reactie van het dier. Ik heb respect getoond en ben rustig en nederig uit de weg gegaan. Dat helpt. Je moet tonen dat de beer de baas is en dat hij niks van je te vrezen heeft. Het besef dat je ontsnapt bent aan een dodelijke tegenstander, komt pas later als je tot rust komt. Een beer kan tot 50 kilometer per uur sprinten. Zo’n aanval gaat gewoon te snel om bang te zijn.

Door het ongeval met Timothy denk ik wel dat ik voortaan een satelliet-telefoon, pepperspray en een electric fence mee ga nemen. Beren zijn niet onberekenbaar maar wel gevaarlijk. Je moet daarom steeds alert zijn en een boog van 360 graden rondom je in de gaten houden omdat je ook van achteren kan worden aangevallen. Je moet ook goed letten op de lichaamstaal van jezelf en de beren. Als ze kwaad zijn, moet je zachtje met ze praten en achteruit gaan. Oogcontact is ook belangrijk, maar staren is levensgevaarlijk. De rug toekeren is zeer slecht en wegrennen is het domste dat je kunt doen. Als ze stoppen met kauwen en woef-geluiden maken, moet je oppassen. Als ze zichzelf klein en gestroomlijnd maken uit zelfbescherming, hun kop zich spitst en ze hun oren achteruit zetten is het te laat. Dan komt de aanval. Daar kan je zeker van zijn.”

(Bron: NRC Handelsblad, zaterdag 14 januari 2006, interview met berenkenner Rudy De Bock)

Welke geuren stoten af of trekken aan?

Beren houden van de geuren:

• frisse geuren,
• citroen;
• fruit.

Beren houden niet van de geuren:

• bleek;
• amoniak;
• schoonmaakmiddelen met dennegeur.

Beren detimineren

Zwarte beren en grizzly’s

Grizzly’s (Noord-Amerikaanse ondersoort bruine beren) komen voor in:

• Yellowstone National Park (Wyoming, Montana en Idaho);
• Glacier National Park (Montana);
• Alaska;
• Canada.

Bruine beren zijn niet alleen aan hun vacht te onderscheiden, er bestaan namelijk bruine zwarte beren en zwarte bruine beren. Kijk voor de bult op de schouders en de knik bij de neus om te zien of het om een bruine beer gaat.

Het gedrag van Grizzly-beren is veel onvoorspelbaarder dan dat van de minder gevaarlijke zwarte beren. Volg aanwijzigen van rangers altijd op. Zij kunnen paden en kampeerplekken tijdelijk sluiten. Zij doen dit meestal pas nadat er diverse ongelukken zijn gebeurd.

Richtlijnen:

• Laat honden en geparfumeerde toiletspullen thuis;
• Als je menstueert: ga niet het bos in*;
• Voormijd solo kamperen;
• Kampeer in een tent;
• Bewaar geen voedsel, geparfumeerde producten of afval in je kamp;
• Hou alle kleding en spullen vrij van voedselgeuren;
• Maak veel lawaai onderweg.

Ondanks deze voorzorgsmaatregelen, zijn hikers toch verscheurd, gedood en opgegeten.

Als een zwarte beer in je kamp komt: schreeuw, sla op pannen, gooi stenen. Als de beer er niet vandoor gaat: slecht nieuws. Hij weet al wat er te halen valt.

Als de beer gaat bluffen: loop langzaam achteruit, praat rustig tegen de beer.

*) De bron voor dit stuk over Grizzly’s is een boek uit 1986: Backpacking One Step At A Time. Hoewel de schrijver Harvey Manning zeer laconiek is over werkelijk alle wilde dieren, is hij duidelijk bang voor Grizzly’s. Hij geeft verkeerde adviezen zoals wegrennen en in bomen klimmen. Inmiddels is duidelijk dat je dat niet moet doen omdat beren veel harder kunnen remmen en betere boomklimmers zijn. In een artikel van de National Park Service van februari 2016 worden diverse (kleine) onderzoeken besproken over aanvallen door Grizzly-beren in relatie tot menstruatie. Daarbij is alleen een corrolatie gevonden met ijsberen. Die hebben zelfs een voorkeur voor menstruatiebloed boven ander menselijk bloed.

In Yellowstone National Park werden tussen 1979 en 2016 vijftig mensen verwond door beren. Hiervan waren 41 aanvallen door grizzly-beren, van 3 beren was niet bekend welk type het was en 6 aanvallen waren door zwarte beren. Jaarlijks is er dus een gemiddelde van 1,3 verwondingen door een beer. De slachtoffers bestonden voor 78 procent uit mannen. De 11 vrouwen die in deze periode werden aangevallen, menstrueerden niet op het moment van de aanval.

Op het enorme bezoekersaantal is dat niet veel. In deze veertig jaar bezochten 118 miljoen mensen het park. Er waren 26 miljoen overnachtingen op campings in de buurt van de wegen en 1,6 miljoen overnachtingen in afgelegen gebieden van het park.

IJsberen

IJsberen zijn wit en komen gelukkig alleen in arctisch gebied voor. Ze zijn nog gevaarlijker dan grizzly’s. Vrouwen die menstrueren lopen extra gevaar. Door klimaatopwarming worden ze vaker aan land waargenomen, zoals in Canada. Adviezen van de Canadese ‘Department of Fisheries, Forestry and Agriculture‘:

Om te voorkomen dat je oog in oog komt te staan met een ijsbeer gelden de volgende adviezen:

• Hou huisdieren dichtbij;
• Reis in groepen indien mogelijk;
• Kom niet in de buurt van een vers gedoode prooi of een karkas.

Als de beer jou nog niet heeft opgemerkt:

• Verlaat stilletjes het gebied;
• Probeer benedenwinds te blijven;
• Hou de beer in de gaten.
• Kom niet tussen de beer en de jongen in.

Als het erop lijkt dat de beer jou heeft opgemerkt:

• Blijf rustig;
• Geef de beer de ruimte en een route om te ontsnappen;
• Trek je terug maar ga niet rennen;
• Als je spreekt, doe dat kalm en krachtig;
• Vermijd direct oogcontact met de beer.

Pagina voor het laatst bijgewerkt: februari 2024