Je hebt verschillende stijlen mountainbikes, voor verschillende takken van de sport, zoals bijvoorbeeld downhillen of cross country (XC). Wij concentreren ons hier op mountainbikes voor bikepacking: met een lichtgewicht bepakking kamperen waarbij de bagage zo is vastgemaakt dat deze reizen over single trails en over onverharde wegen mogelijk maakt. De term ‘all terrain bike’ vinden we beter passen bij deze ongeveerde plusbikes.

De filosofie die we hierbij omarmen is dat de fiets zo simpel mogelijk moet zijn. Wij moeten ‘m zelf kunnen repareren met een bithouder en reserveonderdelen en alleen een fietsenmaker nodig hebben voor reserveonderdelen of als er gelast moet worden. Om deze reden willen we een hardtail met een ongeveerde voorvork en hebben we de hydraulische remmen vervangen door mechanische. Geen dropper post of verende zadelpen. Voor vering gebruiken we de plusbanden 2.6 tot 3 inch breed en geschikte fietsen hebben 27,5+ (650b) of 29 inch wielmaat.

Fiets geschikt voor bikepacking

Een fiets die veel gebruikt wordt voor bikepacking is een off-road gravel touring bike of mountainbike met voldoende nokjes op je voorvork om allerlei cages aan vast te maken voor je bagage. Fietstassen zijn te breed om over enkelspoor paden te rijden en voortassen laten je fiets slingeren op onverhard terrein. Voor bikepacking wordt meestal een ‘rigid’ mountainbike gebruikt, dus zonder vering. Dit heeft ook te maken met de bagage aan het stuur. Zou de vork inveren, dan komt de bagage klem te zitten. Ook kan je op reizen geen problemen met een verende voorvork oplossen, bijvoorbeeld lekkage. Als je geen nokjes hebt, kan je ook King Cage universal support bolts op je vork bevestigen of SKS Anywhere Mounts. Bij de eerste moet je wel kijken naar de compatibiliteit met je cage, ze zijn bijvoorbeeld niet te gebruiken in combinatie met de Salsa Anything Cage. Met 27,5 heb je meer ruimte voor bagage dan met een 29’er.

Enkele fietsmerken:

• Surly – Ogre, Troll, ECR
• Salsa – Fargo
• Trek – 1120
• Jones Bikes
• Idworkx – Rock oPinion Ti
• Avaghon – X29
• Sonder – Broken Road, Frontier

Uiteraard zijn dit lang niet alle fietsmerken.

Zadel

Als ligfietsers besteden we nog meer denktijd aan het zadel dan aan de fiets want als het zadel niet lekker zit dan kan de fiets nog zo geweldig zijn maar je gaat het ding haten.

Er is geen zadel te vinden dat de meeste fietsers gebruiken. Dat is kennelijk zeer persoonlijk. Frank van Rijn is weliswaar geen bikepacker gezien zijn hoeveelheid bagage maar hij rijdt wel ‘bikepacking’ wegen: grove stenen en gravel, zand, etc. Hij gebruikt een breed zadel, de Brooks B67. Vanwege de uitstekende veren, kan je met dit zadel geen zadeltas gebruiken. Elk leren zadel, hoe dik ook, zakt op den duur door.

Veren in het zadel zijn niet handig op een mountainbike, het zadel kan in een verkeerd ritme mee gaan deinen tijdens het trappen. Daarom zijn we erg blij met onze Brooks B68-zadels. Zo breed als een B67 maar zonder de veren. Het zadel is echter uit productie, dus we zijn er erg zuinig op. Dit zadel is geschikt voor mensen met brede zitbotten.

Bas Rotgans rijdt op een Fi’z:ik en een offroad Wereldfietser heeft een zadel van Ergon op zijn Surly Krampus. Darwin OnTheTrail heeft een Selle Anatomica X. Dit zadel zien we bij meer bikepackers maar het is niet te koop in Nederland (en voor ons te smal). Laatst is op Bikepacking.com de Brooks Cambrium All Weather heel positief beoordeeld (in combinatie met een thudbuster). Wij vonden het een martelwerktuig omdat door de bolling onze zitbotten uit elkaar gedrukt worden: zeer pijnlijk.

Een goede pagina over de keuze van een fietszadel is te vinden bij de Vakantiefietser. Ook Bike4Travel heeft tips om het juiste zadel te kiezen gepubliceerd. En op SintChristophorus staat een interessant verhaal over het verschil tussen heren- en dameszadels.

Stuur

Mountainbikes worden vaak met een recht stuur verkocht maar dat kan je het beste vervangen voor een:

• Stuurbocht met meerdere posities zoals een Jones Loop H-bar, KOGA Denham of Surly Moloko bar;
• Drop bars zoals de Salsa Woodchipper vind je meestal op gravel bikes.

Wielen

Banden

Hoe grover de noppen, hoe meer geschikt voor ruig terrein. Brede banden zorgen voor comfort (vering) en voor lage druk op ondergrond als sneeuw, mul zand, drassig gebied, etc.

Noppen aan de zijkant voorkomen het zijwaarts uitbreken. Fijne noppen in het midden zorgen voor minder rolweerstand.

Bredere banden hebben een lagere rolweerstand dan smallere banden bij gelijke druk. Smalle banden vervormen in de lengte, waardoor het contactoppervlakte lang en smal is. De band is hierdoor minder rond en rolt daardoor minder goed. Brede banden dijen in de breedte uit.

Het risico op snakebites en velgschade is minder met bredere banden. Een snakebite kan je oplopen als de band tegen de velg klapt, bijvoorbeeld als je door een kuil of over een stoepband rijdt. Er ontstaan dan twee gaten in de band, op de buitenranden van de velg.

Je spreekt van een fatbike vanaf een bandbreedte van 3.8 inch/97 mm en een velgbreedte vanaf 2.6 inch/66 mm). Zelf hebben we plusbanden, dit zijn banden in de range van 2.25 inch/57 mm tot 3 inch/76 mm. Logan Watts van Bikepacking.com vindt 2,6″/66 milimeter de ideale bandbreedte. Wij hebben 2.8″.

• Schwalbe – Thunder Burt, Smart Sam
• WTB – Ranger
• Maxxis

Lukt het niet met de hand om de hieldraad van een tubeless band naar het midden van de velg te brengen, waar je de bandenlichter eronder kunt zetten, ga dan op de band staan, zoals gedemonstreerd in onderstaande video.

Op de Sonder Frontier zit WTB Ranger, maat 67-584 (2.8×27.5) voor een aanbevolen velgbreedte van 29C-45C. Druk: 1,7-3,1 bar. De velgen zijn tubeless te maken met 45 mm tape, een voor tubeless geschikte band en sealant van bijvoorbeeld Stan’s NoTubes.

Tubeless

Het is vrij gebruikelijk om de tubeless ready banden tubeless te maken bij bikepackers. Vooral op paden met veel doorns of stekels een must. Dit komt ook in Nederland voor.

Ook wij hebben onze banden tubeless gemaakt.

27,5 of 29er?

Gangbare banddiameters voor mountainbikes zijn tegenwoordig:

• 27,5
• 27,5+ (650b; ETRTO 584)
• 29 inch (700c; ETRTO 622; 28″).

De grotere diameter geeft het extra rubber van deze banden aan, het is de buitendiameter van de band. De ETRTO-maat geeft altijd de velgdiameter aan. De 27,5+ banden zijn vanaf 2,6 inch breed en hebben meer volume dan een 27,5 (zevenentwintig-half). Met 29ers (twenty-niner) heb je eerder problemen met je bagage: boven het achterwiel kan je een minder grote zadeltas kwijt en met een verende voorvork zal de rol aan het stuur eerder de voorband raken.

Nachttrein
In de nachttrein naar Wenen is de maximale wielmaat 28″, 29ers mogen dus niet mee. De belangrijkste reden om vóór een 29er te kiezen, is om er sneller mee te gaan en meer kilometers af te leggen. Maar, een grotere wielomtrek betekent automatisch ook een groter verzet. En dus zwaarder trappen de berg op. Het was niet voor niets dat mountainbikes in de begindagen alleen 26 inch wielen hadden.

Het lijkt erop dat de markt zich zo heeft ontwikkeld dat 29ers tegenwoordig vaak zogeheten gravel bikes zijn (met een drop bar), waar 27,5 meer voor single tracks in de bergen wordt gebruikt (met een flat bar). Maar de markt is constant in beweging.

Velgen

Er ontstaat meer en meer een standaard waarbij de binnenbreedte van de velg voor de maataanduiding wordt gebruikt in plaats van de externe breedte van de velg.

Welke binnenbreedte velg je nodig hebt bij welke bandbreedte verschilt per merk maar dit is een goed uitgangsprincipe:

Interne velgbreedte	Geschikt voor bandbreedte
30-32 mm	2.25-2.6″
35-36 mm	2.6-2.8″
≥40 mm	3.0″

Grofweg kan je uitgaan dat de binnenbreedte van de velg de helft moet zijn van de breedte van de twee hieldraden van een band.

ETRTO houdt als veiligheidsmarge aan dat de bandbreedte niet meer dan 20 procent breder is dan de interne velgbreedte. Dit is geen praktische richtlijn.

Een te smalle velg werkt niet goed bij een lage bandenspanning bij een tubeless uitvoering.

Een te brede velg zorgt voor slijtage aan de wangen van de band, vooral tijdens het fietsen in rotsachtig terrein. Ook kan de band bij een te brede velg uit de velg schieten.

DT Swiss staat bekend een bekend goed merk velgen.

Een velg met een hoge doorsnede is stijver en sterker maar zorgt voor minder verend wiel.

Velgen gemaakt van aluminiumlegering AA7075 hebben de grootste sterkte.

Naven

Een moderne mountainbike heeft een boost naaf. Dit zijn verbrede naven. De voornaaf is normaal gesproken 100 millimeter, een boost naaf 110 mm. Achter is dit 148 in plaats van de standaard 142. Boostnaven kunnen alleen gemonteerd worden in een hiervoor geschikt  boost frame. Dit frame heeft een bredere voor- en achtervork.

Een boost-naaf geeft een fiets met plusbanden van circa 2.8″ tot 3.5″ breedte meer ruimte voor een juiste kettingloop. Ook bevordert de boost de wielstijfheid met zo’n 15 tot 20 procent, door de grotere spaakhoek. Dit is vooral van belang voor 29 inch wielen.

Door een boostnaaf kunnen er bredere velgen geplaatst worden en daarmee bredere banden.

Naar verluidt verbetert een boost naaf het stuurgedrag van een mountainbike. Dit vanwege de kortere wielbasis.

Spaken

Een mountainbike met bepakking heeft ten minste 28 spaken per wiel nodig. Minder is niet genoeg voor reizen over onverharde paden. Eventueel kan 32 spaken in het achterwiel en 28 in het voorwiel.

Sapim is een bekend merk voor spaken maar DT Swiss maakt ook spaken.

Neem reservespaken mee voor alle lengtes die je nodig hebt. Een wiel heeft een lange kant en een korte kant. De lange kant bij het voorwiel is de rechterkant waar de schijfrem niet zit en bij het achterwiel de linkerkant, waar de cassette niet zit. Je kan ook kortere lengtes hebben door bijvoorbeeld een SON-naaf, naafversnelling of achterwielmotor.

Reservespaken kunnen meegenomen worden in de zadelpen. Je kan deze van ondere afdichten met een verfrolletje of sponsje. Zie hoe je dat kunt zelfmaken met een verfrol.

Remmen

Mechanische schijfremmen zoals de Avid BB7. Waarom: velgremmen worden heet bij het remmen in afdalingen. Als je velg heet wordt, dan kan je een klapband krijgen. Achter velgremmen blijft ook modder hangen. Hydraulische schijfremmen remmen beter maar de kans dat je een leiding stuk stoot en dat niet kunt repareren in het veld is groot. Dit probleem heb je niet met mechanische schijfremmen. Alpkit raadt remblokjes met ‘race component’ van Uber Bike aan.

Pedalen

Platformpedalen
In ruig terrein moet je makkelijk met je voeten bij de grond kunnen en dan moet je niet ingeklikt zitten. Ideaal is dat je niet zowel fietsschoenen als wandelschoenen voor een hike-a-bike en tijdens het kamperen nodig hebt. Fietsschoenen waarmee je ook enigszins kunt lopen zijn meestal én niet geschikt voor fietsen én niet geschikt voor bergwandelen. Schoenen met een stevige zool met weinig torsie zijn geschikt voor platformpedalen.

Klikpedalen
Op Bikepacking.com beweert Skyler des Roches: “The science that has encouraged people to move cleats back on clipless shoes, and has debunked the myth that there are any efficiency gains to be had from “pulling up” on the pedals on the upstroke. Turns out even the world’s best racers don’t do that; the pulling muscles are weak and easily tired out. Humans didn’t evolve to do that.”

Dave heeft op zijn MTB platformpedalen van Crankbrothers, de Stamp 3 Large. Deze kunnen niet met een steeksleutel losgehaald worden en een beschadigde pin kan niet via de onderkant verwijderd worden. Belle rijdt met BMX-platformpedalen Blackspire Big Slim, die hebben deze twee nadelen niet.

Accessoires

Bidonhouders

Deze bidonhouders kunnen met drie schroeven vastgezet worden op de voorvork. Je kunt er vanalles in meenemen, van stoeltje, fles of slaapmat tot elk ander cilindervormig object in je bagage.

• De Salsa Anything Cage HD heeft een maximum laadgewicht van 3 kilo.
• Santos Alleshouder, voor 2-liter petflessen en andere cilindervormige objecten.

Bagagerek

Belle heeft er een bagagedrager opgezet van Topeak, de Uni Super Tourist DX (Disc). Deze is geschikt voor gebruik met Arkel Drylites achtertasjes of Ortlieb Gravel-Packs. Maximaal draagvermogen 30 kilogram. Dave heeft deze bagagedrager nu ook omdat zijn oude bagagedrager niet gecombineerd kon worden met Avid BB 7 schijfremmen, die we er later opgezet hebben.

Fietshelm

Endura adviseert elke 5 jaar de helm te vervangen. De fabrikant geeft de eerste drie jaar een crash-garantie. Je kunt dan voor de helft van de prijs een nieuwe helm aanschaffen, onder voorwaarden. Schoonmaken met lauwwarm water en milde zeep. Polstering aan de binnenkant kan op de hand gewassen worden. Van de MT500 is het klepje verstelbaar in vier standen. Zet de klep in de hoogste stand als je een vliegbril/skibril gebruikt.

Een fietshelm heeft de juiste maat als deze niet naar voren of naar achteren kan zakken op het hoofd.

Mountainbikeroutes

In Nederland kan je mountainbikeroutes vinden op de site MTBroutes.nl.

Mountainbikevignet

In Nederland heb je in verschillende gebieden tolwegen voor mountainbikes, je moet er dus betalen om er te mogen fietsen. Dit betreft vooralsnog (2018) de volgende gebieden:

• Loonse en Drunense Duinen:  mountainbikevignet van Natuurmonumenten;
• Zuidoost-Veluwe: idem;
• Utrechtse Heuvelrug.

SRAM-groep NX1 handleidingen

Handleidingen van de drivetrain van SRAM-groep NX1 (1 x 11 speed):

• 2018 MTB Components;
• MTB cranksets and bottom brackets;
• Disc brake Caliper montage;
• Disc brakes and shifters;
• Disk brake pad replacement;
• MTB disc brake hose shortening and bleed manual;
• Disk brakes Level/Level T;
• Cassettes and chains;
• Derailleurs;
• SRAM NX1 1×11 MTB rear derailleurs;

Veel algemene informatie over fietsen vind je op de pagina Fiets.

Pagina voor het laatst bijgewerkt: februari 2020