Met de komst van een nieuwe lijn van Nemo slaapmatten, die zeer concurrerend is op het gebied van gewicht, isolerende R-waarde én geluidsoverlast (ze knisperen niet), leek het ons tijd voor een nieuw overzicht van lichtgewicht slaapmatten voor bikepackers en backpackers.

Om niet een schier oneindige lijst te creëren die weliswaar compleet is maar die vooral een opsomming van matig presterende matten oplevert (te zwaar voor de isolatiewaarde), hebben we besloten dat we dit jaar slechts een lijst van ultieme slaapmatten publiceren. Om op deze ultieme lijst te komen moeten de matten voldoen aan deze voorwaarden:

• De isolatiewaarde (R-waarde) is vastgesteld aan de hand van de ASTM F3340-18-standaard;
• De mat is minimaal 183 cm lang (geen torsomat);
• De mat is minimaal 64 centimeter breed, zodat je armen ook op de mat liggen;
• Minimaal een R-waarde van 2, wat veel te laag is in onze ogen maar dit is voor de ultralight reiziger;
• Matten met een R-waarde <4 mogen niet meer wegen dan 450 gram in de maat regular wide (ca. 183 x 64 cm);
• Lente/zomer/herfst-matten met een R-waarde van 4-5 (4.0 t/m 5.9) mogen niet meer wegen dan 550 gram;
• Wintermatten met een R-waarde van 6-8 mogen niet meer wegen dan 750 gram.

Al deze eisen zorgden voor een lekker overzichtelijk lijstje met slechts negen slaapmatten. We gaan dus voor lichte slaapmatten, geschikt voor bikepacker en backpacker. Maar niet voor matten van torsolengte omdat we die niet geschikt vinden voor gebruik in combinatie met een quilt én omdat ze oncomfortabel slapen. Een goede nachtrust op een uitdagende kampeertrektocht vinden we belangrijk.

Brede mat slaapt beter
Wat we niet meer hebben opgenomen zijn matten in de maat regular of medium van rond de 51 centimeter breed. Voor het slapen op je rug vinden we matten in de standaardbreedte ongeschikt omdat je armen dan naast de mat liggen. Je slaapt echt veel beter op een iets bredere mat, ook als je BMI dun in orde is. Goed slapen vinden wij die circa extra 80 à 90 gram wel waard ten opzichte van de standaard breedte. Om dit extra gewicht te compenseren kan je je tocht altijd nog beginnen met een slok uit je drinkfles! We vergelijken in dit overzicht daarom regular wide (RW) matten.

Als een merk geen regular/medium brede matten van 64 centimeter breedte in hun assortiment heeft, dan wilden we de large versie opnemen, mits deze aan de voorwaarden voldeed. Echter kwam dit in de praktijk niet voor.

Is de regular lengte te kort voor jou of wil je toch wat grammen besparen door te kiezen voor een mat van 51 centimeter, dat mag uiteraard en dan kan je deze lijst nog steeds gebruiken om slaapmatten met elkaar te vergelijken om zo de lichtste mat bij de gewenste isolatiewaarde te vinden. Wij vinden dat in het West-Europese koude zeeklimaat een lente-zomer-herfstmat minimaal een R-waarde van 4 moet hebben en een wintermat (voor gebruik onder het vriespunt) minimaal een R-waarde van 7. Matten met een R-waarde van tussen de 2 en 4 zouden wij alleen gebruiken in een zeer warm land, waar het ’s nachts niet koeler wordt dan 18 graden. Maar we zijn koude slapers, voor sommige mensen voldoet R=4 bij vorst.

Reflecterende laag als isolatie
Verder gaan we niet voor self inflating matten vanwege het grotere pakvolume en de lage isolatie voor het gewicht. Hoewel we dit type mat beschouwen als van twee generaties geleden, worden ze nog steeds gemaakt. Wel is de nieuwste generatie zelf-opblazende slaapmatten voorzien van gaten in het schuim, waardoor ze compacter oprollen en lichter zijn.

De moderne ontwikkeling van de slaapmat voor consumenten is:

• Zware luchtbedden zonder aparte luchtkamers of isolatie en veldbedden van opgespannen canvas (circa jaren ’70);
• Gesloten cell foam matjes die je oprolde (begin jaren ’80);
• Zelfopblazende matten (eind jaren ’80);
• Opblaasbare matten gevuld met dons, later gevolgd door matten gevuld met synthetisch vulling (jaren ’90);
• Opblaasbare matten met als isolatie een reflecterende film, zelfopblazende matten met gaten in het schuim en closed cell matjes met profiel die zigzag opvouwen (21e eeuw).

De nieuwste matten hebben als isolatie dus een of meerdere reflecterende lagen als isolatie. Dit type matten is het lichtste en rolt het meest compact op. Een ander voordeel van matten met een reflecterende laag als isolatie is dat ze snel leeglopen, wat lekker snel inpakt, wat een voordeel is voor rondtrekkende rugzakwandelaars en fietskampeerders.

De closed cell foam mat is al een aantal jaar aan een revival bezig. Dit soort matten is met name interessant voor mensen die bijvoorbeeld niet vertrouwen op hun plakkunsten en dus een mat willen die niet lek kan raken. Of die gaan kamperen in een woestijn vol met cactusnaalden. Gezien het pakvolume, de geringe isolatie en het allerbelabberdste slaapcomfort vind je deze matten niet terug in ons overzicht. Tegen cactusnaalden kan je eventueel een dunne variant van deze matten als onderlegger gebruiken.

Minimum gewicht
In het overzicht met lichte slaapmatten vermelden we het gewicht van de mat, het minimum gewicht. Nemo vermeldt bijvoorbeeld wel wat de mat weegt met inpakzak en pompzak erbij maar Therm-a-Rest doet dat niet. Reken dus zo’n 85 gram extra voor het ingepakte gewicht. Geeft een fabrikanten maar één gewicht op, dat gaan we ervan uit dat dit het minimum gewicht is, dus zonder pompzak en opbergzak. Alle vermelde gewichten zijn zoals opgegeven door de fabrikant.

Het pakvolume van deze matten ontloopt elkaar niet veel. Het is de vraag of je er veel aandacht aan moet besteden. Op internet regent het van de klachten over het te krappe opbergzakje van de nieuwe matten van Nemo. Het is echt veel fijner als je elke keer bij het opbreken niet een kwartier kwijt bent aan je slaapmat in zijn zakje zien te wurmen.

Design
Een ander belangrijk aspect is het design van de matten. Waar de één zweert bij banen in de lengte, heeft de ander liever banen overdwars of een gecapitonneerd model, dat wat doet denken aan een Chesterfield bank. Elk merk heeft zijn voorkeur voor hoe het de luchtkamers verdeelt. Wie verder in zijn slaap makkelijk van zijn mat rolt, heeft voordeel bij matten die aan de zijkanten dikkere banen hebben.

• Lengtebanen
  • Exped
  • Mountain Equipment
  • Rab
  • Vaude
• Dwarsbanen
  • Bach
  • Nordisk
  • Therma-a-Rest
• Gecapitonneerd
  • Big Agnes
  • Nemo
  • Sea To Summit
  • Vango
• V-vormig
  • Klymit
  • Grüezli

Wat valt op vergeleken met het overzicht van 2021. Tuurlijk, er zijn hier en daar wat benamingen en kleurtjes veranderd. Er zijn ook matten die nog exact hetzelfde zijn als drie jaar geleden, terwijl andere productlijnen volledig op de schop gingen. Hieronder per merk de genoemde ontwikkelingen.

Bach

Bach won vorig jaar een ISPO-award met hun slaapmat de Relay 3R Split. Deze mat bestaat uit twee delen: het voeteneinde kan je loshalen en gebruiken als zitmat. Nu hebben we zelf nooit behoefte gehad aan een opblaasbare zitmat maar je zult er maar om verlegen zitten. Dan is deze mat wellicht iets voor jou. Met een R-waarde van 2.9 bij een gewicht van 580 gram in de maat regular heeft deze mat niet onze lijst gehaald. De regular mat heeft een breedte van 58 centimeter, 7 centimeter breder dan wat bij de meeste merken standaard is.

Big Agnes

Bij Big Agnes zijn alle namen op de schop gegaan. De Zoom UL Insulated is overal zo goed als uitverkocht in alle maten, zelfs op de site van de fabrikant. Dit is met recht een populair model. Het is een mat met een goed gewicht voor zijn isolatiewaarde. Daarnaast heeft de mat een gecapitoneerd ontwerp en bredere zijbanen. Andere merken maken nog iets lichtere matten die beter isoleren.

Big Agnes claimt dat het met deze matten het probleem met het knisperen van de reflecterende folie in de matten heeft opgelost. We zijn benieuwd naar de ervaringen hiermee. YouTuber Justin Outdoors waarschuwt voor deze mat. Hij wijst erop dat de isolatiefolie los op de bodem ligt, waardoor volgens hem de mat in de praktijk veel kouder aanvoelt dan wat je zou verwachten op basis van de ASTM-test.

Big Agnes heeft ook nog een zinloze mat in de collectie, de Divide. Die is een stuk zwaarder dan de Zoom UL Insolated. De Divide weegt 680 gram en heeft slechts een R-waarde van 1.5.

Exped

Wat ons betreft maakt Exped verouderde matten. Ze zijn gevuld met dons of synthetisch materiaal. Hierdoor duurt het lang om de matten leeg te laten lopen. Ze maken daarnaast zelfopblazende foammatten.

Exped heeft meerdere lijnen, het verschil is de dikte van de tijk. ‘Ultra’ heten hun zo licht mogelijk uitgevoerde matten. ‘Dura’ heeft de dikste tijken en ‘Versa’ zit daar tussenin.

Elk type mat bij Exped is verkrijgbaar in verschillende isolatiewaarden. De R-waarde wordt, afgerond naar een heel getal, vermeld in de naam van de mat. De Ultra 7R heeft een R-waarde van 7.1. Dit is de nieuwste naam voor de ‘Downmat HL Winter’ en voorheen de ‘Winterlite’. Als er een mummy-variant van de mat is, dan hebben we die opgenomen in de lijst vanwege het lagere gewicht.

Ooit begon dit merk met één mat, de Exped Downmat. Die is nu terug te vinden als de Dura 8R. Er is ook een 6R-versie met een R-waarde van 5.8. Ze hebben een rechthoekige model. Alleen de Ultra-matten van Exped voldoen aan de voorwaarden om op de lijst te komen.

Grüezi

Het eigenwijze merk Grüezi maakt twee slaapmatten met als isolatiemateriaal alpenwol. R-waarde van de Wool Mat Camping is 3.4 (onduidelijk of dit een meting is volgens de ASTM-norm). In regular wide weegt de mat 950 gram en dat is dus veels te zwaar volgens Kampeerwijzers norm. De matten hebben zowel een V-patroon als een gecapitonneer ontwerp.

Klymit

Nieuw is dat Klymit eindelijk de R-waarde van hun matten heeft laten bepalen via de ASTM-standaard die een paar jaar geleden is geïntroduceerd. Waarom ze daar zo lang mee gewacht hebben is misschien wel omdat ze wisten dat ze het zouden afleggen tegen de competitie. Hun mat Static V weegt bijvoorbeeld 531 gram en heeft een R-waarde van slechts 1.3. Ter vergelijk: de T-a-R XTherm NXT weegt slechts 9 gram meer, is 6 centimeter breder en heeft een R-waarde van 7.3. Voorheen beweerde Klymit dat hun matten naar eigen schatting een R-waarde hadden van 4.4.

De ‘Insulated’ Static V van Klymit heeft een R-waarde van 1,9. Dit is echt bespottelijk laag en wat ons betreft niet eens geschikt om mee te dobberen op het water van een subtropisch zwembad.

De theorie achter deze matten is dat in de diepe sleuven je slaapzak aan de onderkant nog wat kan uitzetten en dat zo de isolatie van je slaapzak omhoog gaat. Dat zou een goed aankoopargument kunnen zijn maar alleen als deze matten dan ook een stuk lichter zijn. En de vraag is of dat uitzetten überhaupt werkt en wat dat dan doet voor de isolatie want er bestaat geen test voor. Omdat deze matten zo slecht presteren hebben we ze niet opgenomen in het overzicht.

Mountain Equipment

Mountain Equipment heeft met dons of synthetisch materiaal gevulde slaapmatten met lengtebanen en zelfopblazende matten. Ze zijn dan ook te zwaar en hebben niet de lijst gehaald. Best gek voor een merk voor bergbeklimmers. De matten zijn getest volgens de ASTM-norm.

Nemo Equipment

De warmste mat op de markt is op dit moment de Nemo Tensor Extreme Conditions Ultralight Insulated die met een R-waarde van 8,5 de Therm-a-Rest XTherm NXT ruim voorbij is gestreefd. Voor slechts 625 gram voor een Regular Wide (183 x 64 cm) is dat een geweldige score. Mede door het gecapitonneerde design en het feit dat deze mat niet knispert, is dit een geduchte concurrent voor alle andere merken. De Extreme Conditions is wel een stukje zwaarder dan de XTherm. Dus als de XTherm warm warm genoeg is, ben je beter af met deze mat.

We waren na de ISPO-beurs in München vorig jaar erg enthousiast geworden over de nieuwe lijn van Nemo. Maar nu we er op proef op gelegen hebben vinden we de mat helaas heel instabiel liggen. Dat terwijl de gecapitonneerde matten van Sea To Summit juist zo heel stabiel liggen (op hun dikkere Etherlight-lijn na, die is ook dik en instabiel). Let op: ook de dik geworden Therm-a-Rest NXT-matten met hun dwarsbanen liggen instabieler. Dikker geeft meer isolatie maar of het ook een goed idee is voor het ligcomfort? Wij zijn geen fan.

Steve van het YouTube-kanaal My Life Outdoors stelt vragen bij de huidige ASTM-test. Deze zou niet goed testen hoe dikkere matten kunnen afkoelen via de zijkant, zoals de Nemo Extreme Conditions. Volgens hem worden dikke matten vooral ontworpen om deze test goed te doorstaan maar falen ze in de praktijk.

Nordisk

In de collectie van Nordisk vind je met name zelfopblazende matten en één opblaasbare, de Vega. Het is een luchtmat zonder isolatie en een R-waarde wordt niet vermeld.

Hun ‘body shaped’ zelfopblazende mat Grip 2.5 valt met een R-waarde van 2.3 en een gewicht van 385 gram nog binnen onze gewichtnormen maar dan moet je wel genoegen nemen met een mat van 50 centimeter smal. Aangezien zelfopblazende matten robuuster zijn en ook nog enigszins te gebruiken als ze lek zijn, kan dit een aantrekkelijk alternatief zijn voor de lichtgewicht kampeerder. Onbekend of gemeten is via de ASTM-norm.

Rab

Rab maakt slaapmatten met namen als Ionosphere, Stratosphere, Exosphere. Deze luchtmatten hebben banen in de lengte, net als Exped en Vaude.

De Stratosphere heeft een synthetische vulling, vergelijkbaar met de oude synmatten van Exped. Met een R-waarde van slechts 3.8 bij een gewicht van 840 gram en een R-waarde van 5.5 bij een gewicht van 930 gram hebben deze matten de lijst niet gehaald.

De Ionosphere 5.5 is een mat van de nieuwste generatie met een reflecterende laag als isolatie. Deze mat heeft een R-waarde van 5.5 en een gewicht van 950 gram in LW (long wide). Een regular wide is niet verkrijgbaar. Aangezien deze mat een 20D tijk heeft, vinden we het een bijzondere prestatie dat ze ‘m zo zwaar hebben weten te krijgen. De Ionosphere 5 (R-waarde 4.8) heeft weer een synthetische vulling. Ook deze mat is veel te zwaar.

Robens

Bij Robens kan je zowel gesloten cel – als zelfopblazende matten vinden. De R-waarde van de matten is getest volgens de standaard EN12667 voor het bepalen van de thermische eigenschappen van bouwmaterialen en producten en daarom niet te vergelijken met matten die volgens de nieuwe ASTM-standaard getest zijn.

Sea To Summit

Het mooie aan de matten van Sea To Summit is de opblaaszak en inpakzak en hoe snel de matten leeglopen en dus inpakken. Maar inmiddels hebben de andere merken dat grote voordeel van deze matten goed gekopieerd. Uniek blijft wel hoe heerlijk stabiel deze matten met gecapitonneerd design liggen. Helaas zit de R-waarde aan de lage kant en zijn het niet de lichtste matten.

Van Sea To Summit zijn de matten Ultralight Insulated en de Comfort Light Insulated Air ongewijzigd. Zowel de kleur als de specificaties zijn gelijk aan de matten uit 2021. De Comfort Light Insulated Air ligt heerlijk stabiel maar zit met een R-value van 3.7 aan de koele kant.

Een specifieke mat voor vrouwen is de Women’s Ether Light XT Extreme Insulated Air. De Ether Light ligt onstabiel, vergeleken met de Comfort Light. Bij SeaToSummit kom je de maat regular wide (183 x 64) alleen tegen bij de speciale vrouwenmatten. Deze heeft een speciale vorm, rekening houdend met verhoudingsgewijs bredere heupen en smallere schouders. De damesuitvoering is vaak ook iets warmer.

Geen van de matten van Sea To Summit voldoet aan onze gewichtskwalificaties. Ze zijn te zwaar voor de geboden isolatiewaarde.

Sea To Summit-matten zijn voorzien van het zogeheten Pillow Lock Systeem. Dit voorkomt dat je kussen van je mat afschuift tijdens het slapen. Het komt erop neer dat als je een kussen koopt van dit merk dat je dit met klittenband kunt bevestigen op hun slaapmatten. Waar je de klittenband moet plakken op de mat is aangegeven met stippellijnen. Maar je kunt natuurlijk net zo goed klittenband kopen en dit op elk kussentje of matras aanbrengen, als je al een apart kampeerkussen meeneemt. Een andere oplossing is een T-shirt om het hoofdeinde van je matras te doen en daar je kussen in te schuiven.

Therm-a-Rest

De Therm-a-Rest (T-a-R) XLite matten zijn van een R-waarde van 4.2 naar 4.5 gegaan en zijn uitgerust met een nieuw ventiel: de WingLock. De matten werden 1.2 centimeter dikker ten opzichte van de vorige versie. Of dat goed nieuws is valt te bezien: de mat voelt wiebeliger aan. De nieuwe T-a-R-matten hebben de toevoeging ‘NXT’ in de naam.

De XTherm NXT is warmer dan zijn voorganger. De R-waarde ging van 6.9 naar 7.3. De mat is als mummymodel verkrijgbaar of rechthoekig. De rechthoekige matten zijn te herkennen aan de toevoeging MAX in de naam. Voor een rechthoekige vorm valt bij een wintermat iets te zeggen: een groter deel van de grond wordt geïsoleerd tegen de koude. Wij kiezen toch voor een brede mummy in verband met de beperkte ruimte in onze lichtgewicht tent. Op deze manier past er bij het voeteneinde nog iets naast de mat en hoeft het niet op de mat te liggen. Ook is de mummyvorm lichter.

De NeoAir Uberlite is ongewijzigd. Wat verder niet veranderd is, is dat de Therm-a-Rest matten nog steeds knisperen. Persoonlijk vinden wij dat geen enkel probleem omdat wij dat knisperen volledig weten te overstemmen met ons gesnurk. Maar als je de hele nacht ligt te draaien is het waarschijnlijk wel iets waaraan je je kunt ergeren.

Vango

Vango verdeelt de slaapmatten op hun site in categoriën. In de categorie ‘lichtgewicht’ zijn nul slaapmatten te vinden. In de categorie ‘backpacking’ vind je een hele collectie zelfopblazende matten, waaronder tweepersoons matten van tien centimeter dik. Petje af voor de Britten van Vango die met een matras van 5,6 kilo gewoon gaan backpacken. Dat is pas karakter.

Klik je echter helemaal onderaan op ‘All sleeping mats’ dan blijken ze toch een paar gecapittoneerde opblaasmatten in de collectie te hebben, de Aotrom. Geen van de matten voldoet aan de specificaties genoemd aan het begin van dit artikel. Onduidelijk of de matten ASTM-getest zijn.

Vaude

Vaude maakt ook kampeermatten maar vermeldt geen R-waarde. Hierdoor zijn ze niet te vergelijken met andere matten en moet je afgaan op de inschattingen van de fabrikant over het temperatuurbereik. We hebben ze daarom niet opgenomen in de tabel. Wel jammer, want wellicht komt bijvoorbeeld de Performance 7 L Winter met 680 gram wel in aanmerking, als de R-waarde boven de 6 uitkomt. Volgens Vaude is deze mat geschikt voor temperaturen tot het vriespunt.

Favoriet
Hebben we een favoriet? Niet echt. We hebben slechte ervaringen opgedaan in het verleden met Exped-matten. Zie artikel Langdurig getest: Exped Winterlite slaapmat (ze ploffen!). Maar het kan natuurlijk zijn dat de huidige generatie matten daar geen last meer van heeft en sowieso is de garantie heel goed. De Nemo-matten zijn erg interessant, maar de Extreme Conditions wordt niet als mummy uitgevoerd in Regular Wide. Bovendien vragen we ons af of zowel de nieuwe matten van Therm-a-Rest als Nemo niet te onstabiel liggen door de toegenomen hoogte (gebaseerd op slechte ervaring met een Etherlight-mat van Sea To Summit). De Big Agnes Zoom UL Insulated is heel interessant als zomermat maar we hebben al T-a-R XLite-matten voor de zomer en die zijn lichter. Het kan zijn dat het slaapcomfort van de Zoom nog beter is maar er is online ook kritiek te vinden dat de mat in de praktijk kouder is dan de R-waarde doet vermoeden.

Uiteindelijk zijn we nog steeds op zoek naar een slaapmat met een gecapitonneerd design dat licht en warm genoeg is en niet zo dik dat de mat onstabiel aanvoelt, waardoor je er verkrampt op ligt te slapen.

Zijn we een merk of mat vergeten in dit overzicht van ultieme slaapzakken voor lichtgewicht kamperen dat niet mag ontbreken? Laat het weten in het reactieformulier.