Met het systeem CAMO van Wolf Tooth is het een fluitje van een cent om zelf een ovaal tandblad te monteren op je fiets. Het kan namelijk niet fout gaan: het past er maar op één manier op.

Na een inspirerende lezing op de Wereldfietsbeurs, over klimmen en verzet, dook Dave in de website Bicycle Gear Calculator en kwam tot de conclusie dat we teveel tanden hadden. Het plan was opgevat om te beginnen met het monteren van een kleiner voorblad. En als we dan toch iets anders gingen doen, waarom dan niet meteen een ovaal tandblad uitproberen? Het oog viel op CAMO, wat staat voor Chainline And Material Optimization.

Mocht het ovale blad niet bevallen of besluiten we later dat we meer of minder tanden willen, dan is dat na het installeren van het CAMO-systeem voortaan een fluitje van een cent. Een CAMO kettingblad bestaat namelijk uit twee delen: het vaste binnenste deel, de ‘spider’, en een buitenste ring met tanden. Na het monteren van de spider heb je met vijf boutjes losschroeven het blad eraf en daarvoor hoeven de pedalen niet meer van je fiets. Zo kan je makkelijker wisselen van tandblad.

Wisselen van voorblad is bijvoorbeeld handig als je wisselt tussen fietsen in Nederland en meer bergachtige omgevingen tijdens je vakanties. Ook zou je tijdens transport je voorblad eraf kunnen halen tegen verbuigen.

Dood punt
Dave koos voor een elliptisch tandblad met dertig tanden (30T). Ovaal zou beter zijn tijdens het klimmen en welke bikepacker wil er nou niet beter kunnen klimmen? Dave ervaart normaal met een rond kettingblad een dood punt tijdens het trappen, ik heb dat zelf nooit zo ervaren. Mogelijk trap ik ronder. Je kan dit laten testen op fietsbeursen zoals BikeMotion, op van die stands met vermogenmeters of virtueel tegen elkaar fietsen op een trainer.

Dit artikel (mirror) legt de theorie achter het ovale voorblad uit en dat die theorie betwist wordt. Daar word je dus niet wijzer van. Sommige zweren erbij terwijl anderen zeggen dat het voordeel tussen de oren zit. Er is dan maar een manier om er achter te komen of het voor jou werkt: zelf uitproberen.

Kleiner verzet
Nadat Dave de ovale 30T had gemonteerd, kon ik hem er een keer leuk uitfietsen met een flinke wind in de rug. Ik had immers nog het oude 32T voorblad en dus een groter maximaal verzet. Hij was enthousiast over het ovale tandblad, je merkte er volgens hem niets van dat het ovaal was. Dus ik besloot ook het ovale avontuur aan te gaan.

Was begin dit jaar het CAMO-systeem nog goed op voorraad bij bijna alle grote online fietswinkels (zie kolom rechts op deze site), nu viel in de lente het aanbod wat tegen. Ook is het een stuk duurder geworden. Dave bestelde in februari bij Bike Components in Duitsland het kettingblad voor 45,75 euro (op moment van schrijven 57 euro) en de ‘direct mount spider’ voor 26,43 (nu 35 euro). Dus het kat uit de boom kijken heeft me twee tientjes extra gekost.

Omdat de samensteller van mijn Sonder Frontier mij een mooie cassette met rode binnenkant heeft gegeven, wilde ik ook de rode spider van CAMO. Deze spiders zijn momenteel verkrijgbaar in rood, blauw en zwart. De kettingbladen zijn alleen verkrijgbaar in metaalkleur (RVS-uitvoering) of zwart (aluminium).

De rode was helaas alleen nog bij Wolf Tooth zelf verkrijgbaar. Met tegenzin plaatste ik de bestelling. Het zou weer uit de V.S. moeten komen, dit zou langer duren door het gebruikelijke oponthoud bij de douane en er zullen wel weer invoerrechten overheen komen. Maar goed, haast had ik niet want mijn oude tandblad deed het nog, dus ik plaatste de bestelling. Dan zien we wel wanneer het komt. Tot mijn verbazing stond de bezorger twee dagen later voor de deur en kon ik aan de slag.

Camo tandblad monteren

Het moeilijkste van het monteren van het Camo-systeem is:

1. de juiste spider bestellen en
2. het losdraaien van je pedaal zodat je de crankas uit de trapas kunt halen. Dit vereist veel kracht.

Voor stap 1) moet je twee dingen weten: het merk van je aandrijving (SRAM in ons geval) en de offset. Gelukkig wordt dit onder het kopje ‘Compatibility’ goed uitgelegd op de bestelpagina van de verschillende spiders.

Voor stap 2 heb je in elk geval een flinke maat inbussleutel nodig zodat je kan profiteren van het hefboomeffect. Op YouTube zijn goede video’s te vinden hoe je de crank van je fiets verwijdert. Het is simpeler dan gedacht, je hoeft niet bang te zijn voor in het rond spattende kogellagerballetjes. Zorg alleen dat je de losse onderdelen in de juiste volgorde weglegt.

Benodigde materialen en gereedschap

Voor het monteren van een nieuw voorblad heb je niet echt speciaal gereedschap nodig. Alleen is een flinke inbussleutel wel een must have, omdat de crankarmen flink vastzitten.

1. Kettingtang voor verwijderen ketting;
2. Schoonmaakdoekje, tandenborstel en nagelborstel om werkgebied fiets schoon te maken;
3. Inbussleutels 8 (10 voor als je ruzie krijgt met het buitenste gedeelte in de crank);
4. Zachte doek om werkblad en onderdelen te beschermen tegen krassen;
5. Torx bitje 25 om spider en voorblad mee vast te schroeven;
6. Montagevet en penseeltje (of vinger);
7. Loctite 243 om bouten vast te zetten;
8. Uiteraard ook je nieuwe kettingblad.

De stappen

1. Ketting verwijderen hoeft niet per se maar ik vind het vooral makkelijker om dan de bottom bracket en omgeving schoon te maken. Mijn kettingtangetje is superklein en toevallig ook van Wolf Tooth. Ideaal om missing links mee te openen en sluiten. Bewaar de missing link apart, want deze valt zo van de ketting af.
2. Fiets reinigen met vochtige doek, oude tandenborstel en eventueel nagelborstel. De Muc-off is vooral Rip-off, marketingslachtoffer Dave kwam trots behulpzaam met zijn grote fles aanzetten. De beste mud-off komt gewoon uit de kraan.
3. Crankarm loshalen doe je aan de andere kant van waar de ketting zit met een inbussleutel (hex) 8, die je diep in het gat moet steken. Draai linksom, tegen de klok in. De voorste dop kan je laten zitten, die kan los met hex 10. Zorg dat je de video hierboven hebt gezien en flink wat spinazie hebt gegeten (of een Dave voorhanden hebt). Wij lieten de trappers gewoon zitten.
4. Duw de as door en trek het rechter pedaal los. Aan dit pedaal zit het voorblad vast. Verwijder eventuele losse plaatjes/ringetjes en leg deze op volgorde, zodat je weet hoe je het er weer op moet schuiven. Wij lieten de trapas zitten maar dit is ook een uitgelezen moment om die eventueel ook te vervangen.
5. Reinig alle onderdelen, de binnenkant van de bottom bracket, de as. Bij mij zat er ook zand hier en daar. Onthou op welke delen montagevet zit zodat je weet waar je het straks weer moet opsmeren. Ik reinigde meteen ook mijn ketting.
6. Schroef aan de binnenkant van de crank met een torx bitje de bouten los, zodat het oude voorblad eraf komt. Dit blad heeft aan de binnenkant een uniek patroon, het past er maar op één manier op. Je nieuwe spider heeft aan de binnenkant hetzelfde patroon (als je de goede besteld hebt).
7. Druppel een druppel Loctite 243 op je oude bouten en schroef de spider op het rechter pedaal. Let op wat de binnen- en buitenkant is (buitenkant is bedrukt).

8. Het is het makkelijkste om meteen de buitenste ring met tanden op de spider vast te schroeven. De schroeven die in kleur worden meegeleverd zijn zelfborgend en hiervoor heb je dus geen Loctite nodig. Het kettingblad past maar op één manier op de spider, anders komen de gaten niet uit. Zie ook de stip op de ring en een van de vijf uitsteeksels van de spider als indicatie. Ook hier schroef je in aan de binnenkant.

9. Vet de onderdelen weer in. Geen idee waarom eigenlijk (schijnt goed te zijn voor de belasting) maar het beschermt ook tegen roest.
10. Steek het rechterpedaal met de crankas weer door de bottom bracket. Let goed op evt. losse plaatjes/ring zodat ze op de goede plaats zitten.
11. Zet vervolgens het linkerpedaal op de as, let op dat de crankarmen 180 graden ten opzichte van elkaar staan.
12. Zet de linker crankarm weer vast met hex 8 en eventueel het buitenste deel ook met hex 10.
13. Leg de ketting weer terug op je fiets. Let op een eventuele draairichting en of deze goed op de dikke/dunne tanden van het voorblad ligt. Sluit de missing link weer met de tang.
14. Smeer je ketting weer in met kettingwax.

Praktijk

De eerste keer fietsen met het ovale blad ging ik twijfelen of ik mijn crankas goed had vastgezet. Het leek een oude fiets met zo’n loos stukje tijdens het trappen. Later met tegenwind ging het gelukkig wat beter. Het leek alsof ik nog moest leren ovaal te trappen. Het ‘dode punt’ dat je zou hebben met ronde tandbladen en waarvoor ovale tandbladen de oplossing zouden zijn, dat voel ik juist met het ovale tandblad.

Andere verhoudingen
Op een volgende rit met wind mee, ontdekte ik dat ik van dat loze stukje af kan komen door een tandje bij te zetten. Moet ik gewoon schakelen naar een zwaardere versnelling als het zich voordoet? De verdere praktijk moet het leren. Ik moet sowieso wennen aan de andere verhoudingen. Waar het normaal leek met de 1×11 dat er altijd precies de juiste versnelling aanwezig was, trapt het nu vaak òf te licht òf te zwaar. Maar misschien is dat een kwestie van wennen of trainen.

Wattage
Of het elliptische voorblad daadwerkelijk effect heeft op het geleverde wattage of de snelheid, dat is moeilijk te zeggen als je buiten fietst. Omstandigheden als wind en temperatuur zijn nooit precies hetzelfde. Kijk ik naar Strava, naar de wattages die daar worden ingeschat, dan heb ik met het ovale tandblad opeens een output geleverd van 133 en 149 watt, terwijl mijn wattage volgens Strava normaal rond de 120 schommelt. Dat is wel een significant verschil. (Voordat je me heel hard uitlacht om mijn sneue lage wattage: Strava weet niet dat ik op 70 mm dikke banden rijd op liefst zo rottig mogelijke paadjes).

En dan is er het kraakje. In een bepaalde versnelling, tegen de wind in, hoor ik tegen het einde van de fietstocht een kraakje. Een nieuw kraakje. Volgens Dave is het mijn zadel. Maar dat zadel heb ik al een tijdje. Misschien ben ik niet royaal genoeg geweest met het montagevet of heb ik niet het juiste vet gebruikt.

Ligfietsers
Het systeem van Wolf Tooth is alleen geschikt voor fietsen met een diamantframe en zadel. Het ovaal van CAMO is namelijk zo gemonteerd dat je de meeste kracht levert als je benen een vertikale beweging maken. Een ligfietser levert echter de meeste kracht in een meer horizontale beweging. Daarvoor moet het ovale tandblad in een andere stand gemonteerd worden. Peter de Rond heeft zich hierin gespecialiseerd.

We kwamen CAMO op het spoor door dit artikel op Bikepacking.com.