De afgelopen weken hebben we vier verschillende slaapmatten en een quilt getest. Nu vraag je je misschien af: is dat niet een beetje veel, jullie worden toch niet gesponsord? Klopt, maar dankzij uitruilen en een miskoop kunnen we nu de grootste slaapmattentest ooit – en hopelijk voor altijd – presenteren.

Drie nieuw geteste matten zijn zogeheten ‘air sprung cells’ slaapmatten van Sea To Summit. De Comfort Light Insulated, de Comfort Light Insulated womens en de Ether Light XT Insulated womens. Deze matten werden vergeleken met mijn oude mat, een Exped Winterlite. De geteste quilt is een Therm-a-Rest Vesper 32ºF/0ºC. Die heeft een vulgewicht van 250 gram waterafstotend ganzendons van 900 cuin (VS meetmethode). Wij testten deze vier matten en quilt op verschillende kampeerplekken bij minimumtemperaturen van 0 tot 9 graden gedurende drie weekenden. Hiervoor gingen we met meerdere matten op pad en ruilden ze onderling uit. De tent waarin we sliepen was de Zpacks Triplex. We lagen op een dunne reddingsdeken met de aluminium kant boven.

Introductievideo

De introductievideo. Althans, poging daartoe. Maar wel alles in één take opgenomen, want de cameraman had andere dingen te doen, zoals zijn slaapmat opblazen.

Isolatievermogen

Slaapmatten

De Comfort Light Insulated en de Ether Light XT Insulated womens hebben beide een isolatiewaarde van 4,2, uitgedrukt in R-waarde. Maar de Ether Light XT is veel lichter. In de praktijk viel de Ether Light XT Insulated womens enorm tegen, zelfs bij +9 graden lag ik wakker van de kou. Het leek wel een ongeïsoleerd luchtbed. Ik kon niet op mijn rug slapen omdat dan een te groot oppervlakte afkoelde. De mat bleek veel kouder dan de Comfort Light Insulated van Dave. Dit was zowel zijn als mijn beleving. In de Triplex-tent liggen de zijkanten van de mat niet tegen het tentdoek, dus conductie was niet het probleem. Dit was dus de miskoop die alweer is doorverkocht via Marktplaats aan een ervaren outdoor-dame die haar Therm-a-Rest NeoAir XTherm (R-waarde 5,7) te warm vond. Uiteraard is je warmtebeleving persoonlijk en nog van vele andere factoren afhankelijk: hoeveel je gegeten hebt, of je je veel ingespannen hebt, lig je onder bomen of in een vochtig weiland, is er wind, etc. Maar allebei hadden we het koud op deze mat (we wisselden voor de test elke nacht van mat).

De Ether Light XT Insulated womens heb ik vervangen door een Comfort Light Insulated Womens. Die mat heeft met 4,7 een net een iets hogere R-waarde dan de standaard variant. Hoe hoger de R-waarde, hoe beter de isolatie. Maar geen enkele lichtgewicht slaapmat is zo warm als de Exped Winterlite, die een R-waarde van 7 heeft. Het lijkt wel alsof daar een kacheltje in zit. Ik nam deze mat ook mee op de fiets omdat ik tevens een nieuw aangeschafte quilt testte. Deze is niet te testen onafhankelijk van de slaapmat, omdat deze open is aan de onderkant. Hoewel een slaapmat vanaf R-waarde 4 in theorie geschikt moet zijn voor de winter, denkt ‘Team Kampeerwijzer’ hier beslist anders over. Zelfs met de Winterlite kan je het nog te koud krijgen als het vriest.

Quilt

De geteste quilt, de Vesper 32ºF/0ºC, heeft een lower limit temperatuur van 0ºC. Dit is de temperatuur waarbij mannen in foetushouding in lang ondergoed nog moeten kunnen slapen. Deze quilt heeft een comfort limit van 5ºC. Echter vond ik de quilt te koud in een nacht met 9ºC en dus ook in de koudere nachten. Dave heeft de quilt niet getest want in de maat large was deze voor zijn lengte (1,94) te kort. De regular is voor mijn lengte (1,76) perfect.

Als de slaapmat of quilt te koud is, dan word je wakker rond een uur of twee à drie, als de zon al enige tijd onder is. Ik lag op dat moment niet te rillen maar ik kon ook niet meer de slaap vatten omdat ik me niet meer behaaglijk voelde. Dit was in combinatie met lang wollen ondergoed en mijn Cumulus Encredilite Endurance donsjack, dat echt een winterjack is. Dus midden in de nacht ging ik met lang wollen ondergoed en jack in mijn zomerslaapzak met 250 gram dons en de quilt er overheen. Dan sliep ik lekker op de Comfort Light Insulated womens of de Exped Winterlite. Ik zou dus zelf de comforttemperatuur van de quilt op +15 graden schatten, voor zomerse omstandigheden.

Slaapcomfort en constructie

Quilt

De Vesper quilt heeft een elastisch bandje op de rug dat eigenlijk onder de mat door moet. Dat kon alleen bij de Exped Winterlite, omdat die een standaard breedte van 52 cm heeft, de Sea To Summit-matten hebben wij gekocht in een bredere maat. Ik vond het bandje beter werken als je het achter je rug legt. Dan ligt de rand van de quilt op je mat in plaats van ernaast. De Vesper sluit met een drukknoop om de nek en heeft een aantrekkoord bovenaan. De voetenzak is gesloten en ergonomisch vormgegeven. Het is opvallend hoe goed de quilt over je heen blijft liggen, ook als je draait en zelfs als je hem over je slaapzak drapeert. Dit heeft te maken met hoe de quilt vormgegeven is.

Direct na het mezelf weer in mijn slaapzak wurmen omdat het te koud was, dacht ik: wat een gedoe, zo’n rits. Een quilt is lekker simpel. Maar een mummy heeft minder loze ruimte dan een quilt. Ook al blijft de quilt goed om je heen liggen, je voelt toch wat koude binnen komen langs de randen. Dat zou ook kunnen komen door het oppervlakte van de Sea To Summit slaapmatten met gleuven en kuiltjes. Een quilt kan echter nooit zo goed afsluiten als een mummy, ook al is deze nog zo goed ontworpen.

Donskamers
Als je de Vesper tegen het licht houdt (letterlijk), zie je dat het dons aan de zijkanten niet goed op zijn plek blijft. Dit komt door de vorm van de donskamers, diagonaal in plaats van horizontaal, waardoor het dons kan zakken. Hierdoor ontstaat een slecht geïsoleerde zijkant aan de quilt.

De tijk van de Vesper-quilt zou waterafstotend behandeld moeten zijn met DWR maar in de praktijk voelde de tijk vochtig bij het voeteneinde door condens in de tent. Er lagen geen druppels op de tijk die eraf rolden, zoals bij mijn winterslaapzak. De tijk voelt verder heerlijk aan, het is een prettig glad stofje. Ik vind de quilt ideaal om te combineren met een zomerslaapzak als het daar nog te koud voor is.

Slaapmatten

De ‘air sprung cells’ geven de slaapmat van Sea To Summit een beetje het uiterlijk van een gecapitonneerde bank, met van die knopen erin. De Comfort Light Insulated (regular en womens) slaapmatten zijn 6,3 centimeter dik en liggen heel stabiel. Hiermee vergeleken is de Exped Winterlite een wiebelige mat. Door deze stabiliteit slaap ik er als een blok op. Deze matten liggen het lekkerste als je ze hard opblaast. Liggend op je zijkant, ligt de mat dan wel wat stevig maar niet te.

De stabiliteit zou komen door de constructie met ‘air sprung cells’. Volgens de fabrikant verplaats je daarmee minder lucht als je beweegt, dan op matten met banen in de lengte of breedte. Maar het heeft ook zeker te maken met de mindere dikte, want de Ether Light XT womens ligt een stuk minder stabiel. Deze mat is met 10 centimeter dikte speciaal voor zijslapers ontwikkeld. De Ether Light XT Insulated womens blijkt ook niet zachter voor op je zij liggen dan de Comfort Light Insulated. Verder is de Ether Light XT Insulated womens instabieler door zijn dikte en/of het grovere gecapittoneerde design.

De Comfort Light Insulated is ter hoogte van de romp dubbel uitgevoerd en enkellaags bij het hoofd en de benen. Dit is om gewicht te besparen. Tijdens het liggen voel je hier niets van.

Het tijkmateriaal van de Sea To Summit-matten voelt heel plastic aan. Dit heeft als voordeel dat eventuele druppels condens niet in de tijk trekken en je ze er makkelijk van afveegt. Het nadeel is dat je lang ondergoed of een lakenzak nodig hebt als je onder een quilt slaapt. Maar dat doe je dan waarschijnlijk toch al. Direct met je huid op dit materiaal lijkt me niet prettig. De Exped-mat heeft daarentegen een geruwde, velours aanvoelende tijk waar je vel niet aan blijft plakken.

Praktisch

De Sea To Summit-matten hebben een ventiel met drie functies: opblazen, fijnafstelling en leeglopen. Dat leeglopen gaat in één keer, je hoeft de lucht er niet uit te werken zoals bij een Exped-mat of Therm-a-Rest NeoAir. Dat is heel prettig op een trekvakantie, als je iedere dag weer de boel moet opbreken. Voor ons was het een van de belangrijkste redenen om de mat te kopen.

Een andere reden is dat er geen lange banen in de mat zitten. Nadat bij ons beiden een aantal keer een baan is gesprongen, had Dave besloten te investeren in een Comfort Light Insulated. De Comfort Light Insulated lijkt hiervoor minder kwetsbaar, omdat er geen lange lassen in de mat zitten maar alleen losse punten. De importeur van Exped heeft de schade wel netjes allemaal onder garantie afgehandeld, maar daarvoor moet je de mat eerst opsturen. Dat gaat dus niet als je op vakantie bent. Toen ik Dave’s nieuwe mat een keer had geleend, was ik ook om vanwege het fantastische stabiele slaapcomfort. Uiteindelijk kocht ik de Comfort Light Insulated womens in de maat large.

De opbergzak van de Sea To Summit-matten is tevens de opblaaszak. Hierdoor kan je de opblaaszak niet vergeten. Voor het opblazen heb je slechts twee tot drie zuchtjes nodig, vergelijkbaar met het uitblazen van een kaarsje. Dit dankzij het Venturi-effect. Belangrijk is dat je de ingang van de zak zo’n twintig centimeter van je mond afhoudt tijdens het blazen. Het kan geen kwaad om je adem te gebruiken voor het opblazen van de mat. Er zitten geen materialen in die kunnen schimmelen. De Comfort Light Insulated-matten van Sea To Summit hebben een synthetische vulling en een reflecterende laag die niet knispert, in tegenstelling tot (oudere) slaapmatten van Therm-a-Rest.

Gewicht

Licht zijn deze matten niet echt. In de maat regular is het opgegeven gewicht van de Comfort Light Insulated 620 gram en in large zelfs 755 gram. Dat is flink wat meer dan het zelf-gewogen gewicht van 525 gram van de Exped Winterlite in maat M, de mat waar ik normaal op slaap. Als we zelf de matten nawegen in hun opbergzak annex opblaaszak, zijn ze allemaal iets zwaarder dan opgegeven. Zo weegt de Comfort Light Insulated in large 790 gram in plaats van de opgegeven 755 gram. Ik ga 190 graden meer meesjouwen op de fiets. Hiermee kom ik boven Jorgen Johansson’s 3-4-3 standaard. Maar een goede nachtrust is ook wat waard. En hadden we niet laatst een veel lichtere tent aangeschaft? Die zit 600 gram onder Johansson’s standaard. Ik heb onlangs ook een zadel aangeschaft dat 340 gram minder weegt.

Pasvorm

Dave vind het formaat “eindeloos”. Hij heeft de regular/heren mat in maat large in taps toelopend model (201 bij 64 cm). Hij past er met zijn 1,94 lengte makkelijk op. De womens large meet 183 bij 64 centimeter en het is heel fijn dat je armen bij deze breedte ook op de mat passen. Lig je op je zijkant met opgetrokken knieën, liggen je knieën ook nog op de mat. De womens regular is slechts 168 lang, te kort voor de meeste Nederlandse vrouwen. Het voordeel van de womens versie van de mat is dat deze dezelfde breedte heeft als de herenversie in large en een iets hogere isolatiewaarde. Als man zou ik me niet laten afschrikken door de term ‘womens’. Tenzij je langer bent dan 1,83 meter want langer wordt de vrouwenversie niet gemaakt.

De Comfort Light Insulated womens in de maat large is in Nederland lastig verkrijgbaar maar wel te koop bij Amazon.com.

Testrapport

Slaapmat	Min. temp.	Slaapzak*	Onder de mat	Resultaat
Comfort Light Insulated	+/- 0ºC	Winterslaapzak met 1000 gram vulgewicht	Dunne reddingsdeken	Warm genoeg
Comfort Light Insulated	+5ºC	Zomerslaapzak en quilt, 500 gram dons	Dunne reddingsdeken	Te koud
Ether Light Insulated womens	+9ºC	Zomerslaapzak en quilt, 500 gram dons	Dunne reddingsdeken	Te koud
Comfort Light Insulated womens	+3ºC	Zomerslaapzak en quilt, 500 gram dons	Aluminium mat	Warm genoeg
Exped Winterlite	+5ºC	Zomerslaapzak en quilt, 500 gram dons	–	Behaaglijk

*) Altijd met lang wollen ondergoed. In het geval van de zomerslaapzak, quilt of combi van beide, ook met donsjack. Bij vorst werd er ook een vapor barrier liner gebruikt. De zomerslaapzak is een Lightwave Firelight 250 met 900 cuin ganzendons (EU meetmethode).

Voordelen

Samengevat zijn de voordelen van de Comfort Light Insulated ten opzichte van de Exped Winterlite:

• Slaapt stabieler;
• Met drie keer blazen opgeblazen;
• Heel snel leeg en ingepakt;
• Tijk wordt niet vochtig;
• Synthetische materialen in plaats van dons;
• De mat lijkt robuuster.

Nadelen

De nadelen ten opzichte van de Exped Winterlite:

• Wat harder bij op je zij slapen;
• De mat is zwaarder;
• Tijk voelt minder prettig aan op blote huid.

Andere opties

Wie het snel leeglopen en makkelijk oprollen niet zo belangrijk vindt, kan eens kijken naar de nieuwe generatie zelfopblazende matten, zoals de Therm-a-Rest ProLite Apex. Deze ligt stabiel en door zijn 5 centimeter dikte is de mat veel zachter dan de eerste generaties self inflating matten. De mat wordt opgerold zo klein als een keukenrol en heeft een R-waarde van 4. Dit type matten verliest ook niet meteen zijn volledig isolerende waarde bij een lek. Sea To Summit  maakt twaalf verschillende air sprung cells slaapmatten, met meer en minder luchtcellen en isolatie en in verschillende diktes. Ligfietsers Jules en Elly zijn heel blij met de volledig dubbel uitgevoerde mat, waarbij je de lagen niet allebei even hard hoeft op te blazen.

Een iets te koude mat kan je wat opwaarderen met een aluminium schuimmatje eronder. Die weegt slechts 50 gram.

Vergelijking geteste slaapmatten

Enkele Sea To Summit air sprung cells slaapmatten (in de standaardmaat M/regular of het vergelijkbare large bij vrouwenmatten) vergeleken met mijn huidige slaapmat, een Exped Winterlite:

Merk	Sea To Summit	Sea To Summit	Sea To Summit	Exped
Type	Comfort Light Insulated	Comfort Light Insulated Womens	Ether Light XT Insulated Womens	Winterlite5
Maat	Regular	Large	Large	M
Oude R-waarde	4,2	4,7	4,21	7,0
R-waarde ASTM	3,7	3,9	3,5	7,1
Temperatuur	ca. -13ºC	ca. -16ºC	ca. -13ºC	-32ºC
Gewicht2	620 gram	685 gram	530 gram	475 gram
Zelf gewogen3	–	715 gram	621 gram	525 gram
Extra gewicht4	145 gram	190 gram	55 gram	–
Lengte	184 cm	183	183 cm	183 cm
Breedte	55/* cm	64/* cm	64/* cm	52/35 cm
Dikte	6,3 cm	6,3 cm	10 cm	9 cm
Pakmaat	23 x 11	23 x 11	28 x 12	22 x 11
Vulling	Thermolite	Thermolite	Thermolite	ganzendons
Fill power	nvt	nvt	nvt	700 cuin

¹) Discutabel, ijskoud gehad bij +8ºC terwijl ik met de Comfort Light Insulated met dezelfde R-waarde heb geslapen bij vorst. (Update 2022: wordt bevestigd door nieuwe gestandaardiserde ASTM-norm voor vaststellen R-waarde, zie rij eronder met R-waarde volgens ASTM-norm).
² Opgegeven gewicht door fabrikant
³) Zelf gewogen gewicht inclusief de opblaaszak/foudraal
⁴) extra gewicht ten opzichte van de Winterlite
⁵) Thans: Ultra 7R, wordt niet meer verkocht onder de titel Winterlite
*) taps toelopende deel niet opgegeven.