Bescherm jij je al tegen de zon en bijtende insecten als teken? Het mooie is dat je dat met een en het zelfde kledingstuk kunt doen. Twee vliegen eh… muggen en teken in één klap zeg maar.

Door enkele gevallen van huidkanker in onze directe omgeving, vrij kort achter elkaar, kwam bij ons het zelf beschermen tegen de zon wat hoger op de agenda. Kennelijk hebben we de leeftijd (begin 50) dat dit zich bij collega’s, familie en kennissen openbaart. En dat klopt gezien de cijfers: mensen boven de 50 hebben een grotere kans om huidkanker te krijgen.

Huidkanker
Elk jaar krijgen zo’n 70 duizend Nederlanders huidkanker. Het kan op plekken zitten waar het niet makkelijk weg te snijden is, zoals je gezicht. Een melanoom is zeer levensbedreigend en kan onopgemerkt uitzaaien naar de hersenen of lymfeklieren als je er niet op tijd bij bent. Dingen die je wil voorkomen. We hebben al gelezen: zonnen is het nieuwe zitten (zitten was al eens het nieuwe roken genoemd). Dat artikel in het populair wetenschappelijke blad Quest is overigens snoeihard: “We moeten af van het idee dat een zongebruinde huid mooi is”.

Overhemd van Craghoppers met factor 40 en insectwerend

Wat voor de zon geldt, geldt ook voor zonnebanken. Hilarisch is deze pagina van een zonnestudio die maar liefst 9957 woorden nodig heeft om te suggereren dat zonnebanken niet onveilig zijn. Vaak schermen zonnebanken met de aanmaak van Vitamine D. Een tekort kan inderdaad een serieus probleem vormen. Als je bedenkt dat je bij een UV-index van 3 of lager helemaal geen vitamine D aanmaakt, dan is het een wonder dat Nederlanders ieder jaar weer de periode van de herfst tot en met de lente overleven. In deze periode is de UV-index in onze contreien nooit hoger dan 3. Vitamine D komt in deze periode maar beter uit een potje van Holland & Barrett dan van de zonnebank.

Zon
Onze instelling is dus veranderd: in plaats van dat we ons beschermen tegen de zon, beschermen we ons nu tegen huidkanker. Dit om de urgentie voor onszelf te benadrukken. Want de zon, die zien we vooral als positief, we zijn blij wanneer deze schijnt. Psychologisch is het verwarrend je te moeten beschermen tegen iets dat je fijn vindt.

Care Plus zonnebrandmiddel met DEET

Helaas is het een gedoe om jezelf goed in te smeren met zonnebrandmiddel. Als je zweet tijdens het fietsen loopt veel zonnebrandcrème uit. Hiertegen helpt een waterproof of sport-zonnebrandmiddel maar die hebben weer als nadeel dat ze witte strepen op je kleding veroorzaken. Daarbij moet je een halfuur voordat je in de zon gaat al smeren én moet je elke twee uur een nieuwe laag aanbrengen. En wat smeer je eerst? DEET tegen insecten of zonnebrandmiddel? De beste volgorde is: eerst zonnebrand, dan DEET. Maar er bestaat ook een 2-in-1 zonnebrandmiddel met DEET, van CarePlus.

Gelukkig kan kleding ook beschermen tegen de zon, denk hierbij aan:

• lange mouwen of armstukken;
• zonnebril;
• buff voor om de nek;
• pet met klep of hoed met rand;
• fietshandschoenen;
• beenstukken of lange broek.

Nu is het een gegeven dat bij tropische (vochtige) warmte een overhemd of blouse van sneldrogend materiaal (nylon) koeler zit dan een T-shirt. Dus besloten we tot de aanschaf van een overhemd en blouse die tegen de zon beschermd. Want een gewoon T-shirt geeft niet zoveel bescherming, dat zit rond de UPF 15. Een normaal kledingstuk van polyester scoort meestal niet hoger dan factor 10. Hoe goed een kledingstuk beschermd tegen de zon is afhankelijk van veel factoren. Zit het kledingstuk strak, waardoor de stof wordt uitgerekt, dan neemt de beschermingsfactor af. Donkere kleuren beschermen beter dan lichte, etc. Uitstekende zonbescherming begint bij factor 40.

Mountain Equipment Redline LS met UPF 50+

Zonwerende kleding
Wanneer je gaat zoeken bij buitensportzaken naar speciale zonwerende kleding, dan kom je al gauw terecht op de afdeling tropenkleding. Er zijn diverse kledingstukken te koop met een UPF- factor van 30, 40 en 50. Bij Bever kies je bijvoorbeeld voor blouses en dan kan je bij Eigenschappen filteren op UV-bestendig. Bij Zwerfkei kan je UPF Factor bij kleding direct vinden in de linker kolom en kan je aanklikken dat je bijvoorbeeld alleen kledingstukken met factor 40 en 50 wilt bekijken.

Kleding

Vaak hebben die kledingstukken voor de tropen iets extra’s: ze zijn insectwerend. Nu kan je al snel denken dat dit voor de gemiddelde kampeerder in Europa overbodig is, omdat we hier geen tseetseevliegen, malariamuggen of vlooien hebben. Maar insectwerende kleding beschermt ook tegen teken. En dus tegen tekenencefalitis en de ziekte van Lyme. Voor Lyme bestaat nog geen veilig vaccin. Het RIVM is er wel mee bezig. Tekenencefalitis of FSME komt inmiddels voor in Nederland, zij het nog sporadisch. In Zuid-Duitsland wordt dat al een ander verhaal. FSME wordt direct overgebracht na de beet van een besmette teek. Je kan er hersenvliesontsteking door krijgen. Er bestaat nog geen medicijn voor. Dit zijn de aandoeningen die we kennen in Nederland. In bijvoorbeeld de VS kennen ze nog meer zogeheten tick-borne diseases. In Australië zijn er drie soorten, waaronder twee soorten vlektyfus.

Tijdelijk insectwerende Bugsox van Care Plus

Wat ook handig is van insectwerende kleding, is dat ze ook de bacteriën uitschakelen die verantwoordelijk zijn voor onaangename zweetlucht. En meteen korte metten maken met die schimmelinfectie op je voet. Yep, er zijn ook insectwerende sokken. Het is handig om daar mee te beginnen, omdat teken omhoog kruipen vanuit het gras en struikgewas. Komen ze in aanmerking met insectwerende stof, dan raken ze verlamd en laten ze los. Kleding beschermt voor circa 90 procent tegen tekenbeten, dus het is nog steeds belangrijk om na een dag in de natuur je lichaam te controleren. Om je verder te beschermen kan je blote huid het beste insmeren met DEET-houdende muggenolie.

Sokken
Er zijn een aantal merken die insectwerende sokken maken. We hebben ze helaas nog niet kunnen vinden van merinowol. Maar wel van Coolmax en die gaan niet stinken (na een week intensief sporten in warm weer met iedere keer drijfnatte sokken waren ze na een week nog steeds zo fris alsof ze net uit de was kwamen. Dit zijn de sokken die we gevonden hebben:

• Craghoppers
  Dit zijn sokken met als werkend bestanddeel NosiLife (zie verderop). Helaas worden alle sokken van Craghoppers gemaakt met het hoofdbestanddeel katoen. Dat is niet zo geschikt voor outdoorvakanties. Eenmaal nat zullen deze sokken niet snel drogen, tenzij je in een warm en droog klimaat reist. De sokken hebben badstof aan de binnenkant bij tenen en hiel.
• Care Plus Bugsox
  Het merk Care Plus kennen we goed van onze buitensportapotheek. Het merk maakt producten om gezond te blijven op reis. De Care Plus Bugsox zijn geïmpregneerd met HealthGuard. Bugsox zijn machinewasbaar op 40 graden maar Care Plus adviseert om de Bugsox op 30 graden te wassen met een een chloorvrij wasmiddel. Of nog beter: de sokken in water uit te spoelen zonder wasmiddel of wasverzachter. En de sokken te bewaren op een donkere plaats. Care Plus maakt twee verschillende soorten sokken. Adventure sokken gemaakt van een mix van het synthetische Coolmax en bamboe viscose en de Traveller-sokken zijn gemaakt van bamboe viscose. Dit is een heerlijk zacht sokje zonder verdikkingen bij teen en hiel. Helaas behoudt het zijn insectwerende werking niet lang, in tegenstelling tot de andere sokken. Zie voor meer info hier onder bij ‘Healthguard’.
• Rovince
  Rovince maakt anti-teken sokken van Coolmax, wat voornamelijk bestaat uit een mix van polyester en polypropyleen. Dit zijn echte wandelsokken met een wat dikker voetbed. Rovince zegt dat de sokken een permanente teekwerende behandeling hebben en in de webshop dat de behandeling tot 100 wasbeurten actief is. In de catalogus staat bij dezelfde sokken 80 wasbeurten. Dat lijkt wat tegenstrijdig. Maar verder maakt de site, die ook kleding verkoopt, een professionele indruk. Er wordt werkkleding gemaakt die voldoet aan de norm NEN-8333: beschermende kleding tegen teken.

Tekenwerende sokken van Rovince

Vanwege het katoen van Craghoppers en de uitwasbare insectwerende werking van de CarePlus Bugsox kozen we voor sokken van Rovince.

Broeken en shirts
Zowel Rovince als Craghoppers maken broeken en bovenkleding die insectwerend zijn. De kleding van Craghoppers heeft daarbij vaak een hoge bescherming tegen de zon. Bijvoorbeeld een UPF (Ultraviolet Protection Factor) van 40 of 50. De kleurkeuze bij Rovince is wat beperkt tot groen en bruin. Dave bestelde antraciet sokken maar ook die zijn volgens ons gewoon stiekem bruin.

De shirts van Mountain Equipment Redline LS (zowel voor heren als dames verkrijgbaar) hebben een UPF van 50+. In het grotendeels synthetische shirt zit 11 procent Lyocell verwerkt. Dit is een cellulose als viscose, maar met een milieuvriendelijker productieproces. De sterkte van Lyocell in natte toestand is beter dan viscose en de vezel kreukt minder. Deze shirts zijn niet insectwerend.

Royal Robbins maakt overhemden en shirts onder de titel Bug Barrier. Deze shirts zijn voorzien van Insect Shield (op basis van permethrine). Zolang je geen wasverzachter gebruikt en de kledingstukken niet in de droger gooit gaat de insectwerende werking net zo lang mee als het kledingstuk. Het Tech Travel-shirt geeft een 50+ UPF-bescherming. Dit shirt is heerlijk, draagt zo koel als een overhemd. Het Expedition II overhemd heeft UPF 40. Ook maakt het merk broeken en sokken met dezelfde bescherming tegen insecten en zon.

Belle heeft een broek gehad van het merk Maul. Deze zou geïmpregneerd moeten zijn met Insectshield. Het leek echter alsof er iets fout gegaan was in de productielijn want na een weekend in een van muggen vergeven bos had ze talloze steken op haar benen maar niet op haar bovenlichaam. Waren we even blij dat we niet in malariagebied zaten met die broek!

Sjaal
De sjaals van Buff zijn multifunctioneel. De CoolNet-serie heeft een UV-bescherming van UPF 50. Zo hou je de zon uit je nek. Sommige Buff’s combineren de UV-bescherming met een ‘insect shield‘. Dit is wederom een behandeling met permethrine. Buff vermeldt niet hoeveel wasbeurten de bescherming meegaat. Maar een Buff was je meestal niet zo vaak.

Buff sjaal met UV-protectie en insectwerend

Insecticide
Alle deze kleding met insectwerende werking is behandeld met een middel om kleding insectwerend te maken. Er worden verschillende merknamen gebruikt maar allen bevatten het insecticide permethrine. Dit wordt onder andere ook gebruikt in legerkleding en voorkomt circa 90 procent van de beten. Wanneer permethine in kleding zit verwerkt, wordt er vaak een merk aan gehangen, twee merken zijn:

• NosiLife
  NosiLife is een insectwerend middel dat niet uitwast en een bescherming geeft van 80 tot 90 procent tegen muggenbeten. Het middel is volledig veilig voor zoogdieren maar giftig voor insecten. Tevens werkt het anti-bacterieel. Het middel werkt goed tegen muggen, zandvliegen en teken. NosiLife werkt permanent en is niet uitwasbaar. Craghoppers verwerkt het in veel kledingstukken. Zij garanderen de werking voor de levensduur van het kledingartikel. Soms lees je ook dat het honderd wasbeurten meegaat. De actieve bestanddelen van NosiLife zijn aangemerkt als niet-irritant. Het middel is oorspronkelijk ontwikkeld tegen stofmijt en wordt wereldwijd gebruikt in ziekenhuizen.
• HealthGuard
  Care Plus verklaart dat de sokken 5 tot 10 keer gewassen kunnen worden en dan 90% van de bescherming behouden. De bescherming wordt ingewassen in de sokken nadat deze zijn geproduceerd. HealthGuard biedt een sterke microbinding van de actieve stof met de sok. HealthGuard wordt ingezet tegen stofmijten, virussen, muggen, microben (o.a. schimmels en bacteriën) en bedwantsen (bed bugs). Op de site van HealthGuard is te vinden dat de werking tegen virussen aanvankelijk 99,94 procent is en 95% na 30 keer wassen. Voor microben is het eerst 99,99 procent en 95 procent na 50 keer wassen. Een medewerker van de Travel Health Group, waarvan Care Plus een van de merken is, antwoordde echter naar aanleiding op onze vragen dat de insectwerende werking van Bugsox na circa 5 tot 10 x wassen sterk zal verminderen. Wanneer de werking helemaal verdwijnt, hangt af van de hardheid water.

Insecticide is gif, ik moest direct denken aan dit nummer van De Div “Insecticide, hier houdt het leven op”.