Normaal schrijf je als journalist een boekrecensie over een boek dat net uitgegeven is. Het mooie van een blog is dat ik me niet aan die regels hoef te houden. Daarom een verslag over een boek dat al jaren een standaard is over lichtgewicht kamperen: Trail Life van lichtgewichtgoeroe Ray Jardine.

In een boekrecensie mag je ook niet de inhoud verklappen maar dit stuk is tevens een gedeeltelijk boekuittreksel. Eigenlijk behandelt Trail Life dezelfde onderwerpen als deze site Kampeerwijzer, maar dan geschreven door anderen met een andere benadering en invalshoek. Ook Ray Jardine benadrukt dat dit boek de persoonlijke mening en ervaring bevat van hem en zijn vrouw Jenny en dat die niet universeel gelden, net zoals ik dat doe op de pagina Over de inhoud van deze site.

Er bestaan meer sites en boeken met dezelfde opzet. De persoonlijke ervaringen van buitensporters met kampeermaterialen, kleding en praktijk. Onlangs heeft Jan Goddemaer nog een reeks geschreven over kamperen met de velomobiel. Ook onder andere het boek De Wereldfietser van Eric Schuijt (van de winkel Vakantiefietser) heeft een soortgelijke opzet. Hoewel Frank van Rijn zijn boeken reisverhalen zijn en nauwelijks praktische zaken beschrijft, kan je op zijn site wel enkele praktische wenken voor wereldfietsers vinden.

Trail life
De filosofie van de Ray en Jenny Jardine is dat het meer genieten is met minder gewicht op je schouders. Met een ultra-lichte uitrusting loop je dagelijks grotere afstanden en hoeft wandelen met een rugzak niet gelijk te staan aan afzien. Zij bereiken dit door zelf hun uitrusting te maken en te beginnen met gewicht te besparen op de zware onderdelen van de uitrusting: rugzak, tent, slaapzak en -mat. Het eerste deel van het boek behandelt alle uitrustingstukken van tarp tot zelfgemaakte sprei (die ze gebruiken als slaapzak).

Cover van Trail Life

De Jenny en Ray Jardine horen vaak van mensen dat ze geen tijd hebben om zelf hun spullen te maken. Zij vragen deze mensen eens na te denken over hoeveel tijd ze spenderen aan het lezen van buitensporttijdschriften om zich te verdiepen in commerciële uitrusting, internet, televisie en de krant.

Hun motivatie om zelf spullen te maken is dat ze beter aansluiten bij hun behoefte en niet voorzien zijn van allerlei overbodige onderdelen. Ook wijzen ze er op dat de buitensporthandel er op gericht is om winst te maken. Voor veel geld worden artikelen verkocht die voor een appel en een ei in derdewereldlanden massageproduceerd worden. De keuzes die de fabrikant daarbij maakt zijn niet altijd in het voordeel van degene die de spullen koopt. Fabrikanten willen geen aanspraken op garantie en voeren daardoor spullen vaak zwaarder uit dan nodig is. Ik denk dat dit niet tegen het belang van de consument in hoeft te gaan. Die wil immers ook graag dat zijn spullen heel blijven.

Reclame voor merken
De Jardine’s weigeren om reclame te maken voor merken. Zij vinden dat net zo min in de natuur thuishoren als een ghettoblaster. Merkjes vinden zij de visuele tegenhanger van geluidsoverlast. Helaas constateren ze dat in het westen mensen inmiddels met bedrijfsmerken hun individualiteit uitdrukken. Als je daar even over nadenkt: de fabrikant, waar jij gratis reclame voor maakt, is de lachende derde.

Grappig genoeg wordt op de Ray Jardine-website dan weer wel aanbevolen welke merken naaimachine je het beste kunt aanschaffen en dat je stof het beste kan knippen met een Fiskars-schaar en dat je moet oppassen geen imitatie te kopen.

Hoe licht is licht?
De afmetingen van de door Jardine zelfgemaakte rugzak is: B 29 x H 52 x D 24 centimeter. Inhoud met zijvakken: 42,6 liter. Gewicht van de rugzak: 383 gram. Tijdens hun Pacific Crest Trail (PCT) thru-hike (4286 kilometer) wogen hun rugzakken met uitrusting (maar zonder water en voedsel) 6,1 en 5,2 kilo. Mensen zagen hen hierdoor vaak aan voor dagjesmensen en namen hun poging niet serieus, maar ze liepen het pad in een recordsnelheid en bewezen dat het kan met hun ultra-lichte uitrusting. Overigens liepen ze de PCT meerdere malen en ook andere langeafstandpaden zoals de Appalachian Trail. In totaal hebben ze meer dan 35 duizend kilometer gehiked. Daarnaast zijn ze naar de zuidpool geskied en hebben ze rond de wereld gezeild, al met al een zeer ervaren echtpaar.

Tarp
De ‘Ray Way’ bestaat onder andere uit slapen onder een tarp. Zij zweren bij hun tarp die slechts 500 gram weegt en vinden dat het warmer is dan een tent. Het idee hier achter is dat door condens in een tent je kleding en slaapzak vochtiger worden en daardoor minder aangenaam. Een tarp ventileert beter.

Tarp

Overigens merk je aan hun beschrijvingen dat de Jardine’s niet gewend zijn om te kamperen in het veel vochtiger Europa. Als het in de V.S. regent, dan is het de volgende dag vaak al weer droog. Ook koelt het tijdens regen niet zo af als in Nederland. Dan is het niet zo erg als iets een keer nat wordt: over een paar uur droogt het wel weer op. Ik zou ze graag uitnodigen in een natte zomer in Nederland en kijken hoe het hen vergaat, als hun spullen niet de kans krijgen om te drogen.

Slapen
Verderop in het boek gaan ze in op hun zelfgemaakte gewatteerde sprei met voetenzak waar ze samen onder slapen. Het lijkt een beetje op een opengeslagen mummieslaapzak. In het begin sliepen ze inderdaad samen onder één slaapzak, die ze gebruikten als deken. De Jardine’s wijzen dons af omdat dit zijn isolerende werking verliest als het nat is. Ze zeggen meerdere mensen te kennen die omgekomen zijn door hypothermie door een natte donzen slaapzak. Het boek beschrijft ook hoe je een slaapzak kan drogen bij een kampvuur. Ik vraag me dan toch af hoe die slaapzak steeds nat wordt. Misschien is de tarp toch niet zo zaligmakend? Ik heb nog nooit een natte slaapzak gehad: als deze uithangt is dat voor het behoud van het dons en om transpiratievocht kwijt te raken.

Voor mensen die zo ver gaan dat ze alleen onder een sprei slapen op een half slaapmatje (lijkt me toch koud aan je benen) om gewicht te besparen nemen ze toch ook dingen mee die ik zelf niet mee zou nemen, zoals een paraplu. Voor gebruik in de woestijn als bescherming tegen de hitte kan ik me er nog iets bij voorstellen maar in de regen? Wij dragen een pet met klep tegen de regen onder onze capuchons. Zo hou je water uit je gezicht en kan je beter om je heen kijken. Maar ieder heeft zo zijn eigen oplossingen en zelfs al zou je het zelf niet zo doen, is het boek toch een amusant kijkje in de keuken van andermans methoden.

Schoenen
Jardine heeft achttien pagina’s nodig om uit te leggen dat de ultieme wandelschoen voor trekken met de rugzak een hardloopschoen is. Deze zijn licht en gemaakt om loopblessures te voorkomen. Hij kiest voor een lichte en luchtige schoen, die snel weer kan drogen. Een lage schoen met een stevige hiel en een niet te grove zool vinden zij het meeste grip geven en een goed contact met de ondergrond waardoor misstappen beter opgevangen kunnen worden dan met een stijve hoge schoen. In die achttien bladzijden legt hij ook uit waar op te letten bij de aankoop van een hardloopschoen als je wil dat deze ongeveer 750 kilometer (het maximum) meegaat: de binnenzool moet te verwijderen zijn. Zit er onder die zool een (halve) kartonnen zool, dan zal deze voor problemen zorgen tijdens de trektocht. Je moet de exemplaren hebben waar je het stiksel helemaal rondom ziet lopen, dan is de bovenschoen op een degelijke manier aan de tussenzool gelast. Waar hij aan voorbij gaat is dat hoge schoenen bij afdalingen voorkomen dat je tenen naar voren schuiven in de schoen.

Kampeertechnieken
Na het behandelen van de uitrusting komen in het boek de kampeertechnieken ter sprake. Van water vinden onderweg en diverse technieken om het water drinkbaar te maken tot het maken van een kampvuur en zelfs fotografie onderweg. Ook noemen ze even kort de mogelijkheid om ook tekeningen te maken onderweg. Kennelijk doen ze dat zelf niet want overige onderwerpen worden uitvoerig behandeld maar niet het tekenen. Wel: hoe je zelf vuur maakt met een vuurboog, zodat je intenser geniet van het vuur. Mijn ervaring is dat je de omgeving beter onthoudt als je er tekeningen van maakt, ook al ben je geen groot tekenaar (zoals ik). Een foto maken is bijna: ik hoef niet zelf te kijken want het staat al op de foto die ik straks thuis kan bekijken. Maak je een tekening, dan herinner je je de bocht in de rivier, die heuvel, de huisjes en zelfs de lichtval maar ook de dingen die niet op de tekening staan zoals hoe de wind en temperatuur was op het moment dat je de omgeving tekende. Je neemt de situatie door te tekenen heel aandachtig in je op. Als ik onderstaande tekening zie, weet ik ook weer precies hoe de camping er uitzag en de verdere omgeving en wat we die dag gedaan hebben.

Tekening uit een van mijn logboeken van een reis door Duitsland

Voeding
In het voedselgedeelte worden allerlei theorieën en boeken aangehaald waarvan de waarde van de wetenschappelijke onderbouwing onbekend is. Zo wordt gewaarschuwd tegen excitotoxins en voedsel zonder voedingswaarde, zoals gedehydrateerde maaltijden, snelkokende havermout (kortkokende versies zijn eigenlijk als witbrood) en pasta van durum tarwe. Zelf hebben de Jardine’s ondervonden dat ze het beste presteren op spaghetti gemaakt van mais en veel verse groenten en fruit, noten, zaden en peulvruchten. Wie op gedehydrateerd voedsel leeft, zou interen op zijn lichaamsreserves, langzamer reizen en sneller opgeven. Dit zou zich gaan manifesteren bij reizen vanaf acht dagen. Dave en ik onderschrijven deze ervaring niet. Wij fietsten zonder problemen op Knorr Spaghetteria en aanverwante producten drie weken door Duitsland en Denemarken. Overigens is corn spathetti erg lekker, misschien wel lekkerder dan gewone spaghetti. Je vindt het bij Albert Heijn in de hoek met dieetproducten.

In een hoofdstuk over de noodzakelijke psychologische instelling die je moet hebben voor een wandeltocht van maanden lees je dat degenen die zich instellen op lijden ook zullen lijden en dat degenen die zo’n reis maken om iets te bewijzen, degenen zijn die opgeven. Je houdt het vooral vol als je het doet omdat je ervan geniet. Ook is het belangrijk om niet je humeur te laten beïnvloeden door dingen waar je geen invloed op hebt, zoals regen of de kwaliteit van het pad.

Rugzakken naar ontwerp van Jardine

Af en toe komen de Jardine’s een tikje vreemd op mij over. Zo lijken ze smetvrees te hebben, een van de redenen waarom ze campings vermijden en kiezen voor ‘stealth camping’. Hun dag delen ze als volgt in: heel vroeg opstaan, lopen tot het tijd is voor avondeten, avondeten bereiden en nuttigen, de avond doorlopen naar een plek om te kamperen. Op zich is het wel slim om te slapen op een plek waar geen eten wordt bereid in verband met beren.

Verder
Het zeer uitgebreide boek behandelt verder nog:

• Hoe je sneller grotere afstanden kunt afleggen;
• Waarom vooraf trainen belangrijk is;
• Blessures en hoe je je voeten verzorgt;
• Hygiëne onderweg;
• Veiligheid;
• Eerste Hulp middelen;
• Weersomstandigheden en terrein, hoofdstukken:
  • Regen;
  • Onweer;
  • Hitte;
  • Vorst en kou;
  • Sneeuw;
  • Rivier doorwaden;
• Flora en fauna, hoofdstukken:
  • Muggen en insecten;
  • Teken;
  • Giftige planten;
  • Slangen;
  • Beren;
  • Poema’s;
• Reis realiseren:
  • Financiën;
  • Reisgezellen;
  • Bevoorrading;
  • Acclimatiseren;
• Hoofdstuk door Jenny over vrouwgerelateerde zaken;
• Zelf je spullen naaien met (zeer) eenvoudige patronen.

Zelf naaien of shoppen?
Er zijn meerdere merken en online shops te vinden die duidelijk geïnspireerd zijn door het werk van Ray Jardine. Helaas heeft één ultra-light merk, GoLite, het niet gered (het probeert door te starten als My Trail Company). Daarnaast is er ZPacks dat onder andere een slaapzak maakt dat erg op de ‘sprei’ lijkt van de Jardine’s en lichtgewicht rugzakken. Ook kan je daar materialen bestellen om zelf artikelen te maken.

Duizenden mensen zijn in de voetsporen van Ray en Jenny getreden en hebben hun eigen buitensportartikelen zelf gemaakt. Gaan we nu zelf op een zachte bosbodem slapen op een half kampeermatje? Dat niet, maar ik verdenk Sierra Designs ervan dat de tent die wij van hen hebben aangeschaft op zijn minst is geïnspireerd door Ray Jardine. En voortaan kijken we een stuk kritischer naar het gewicht van rugzakken en schoenen.