Het Waterloopbos in de Noordoostpolder bij Vollenhove is een bos met een interessante historie. Hier was het Waterloopkundig Laboratorium De Voorst. Er werden in dit bos waterbouwkundige hoogstandjes op schaal nagebouwd en getest.

Behalve aan de Deltawerken werkten waterbouwkundige ingenieurs hier aan talrijke proeven. Sinds het laboratorium in 1996 sloot, zijn de meeste van de schaalmodellen vervallen tot ruïnes en overwoekerd. Een tiental van de 36 schaalmodellen wordt nu gerestaureerd.

Deltagoot met delen omgezaagd zodat een golfbeweging ontstaat in het kunstwerk

Wij wandelden door het bos en genoten van de mysterieuze sfeer, de vreemde constructies en het geluid van stromend water. De sfeer in het bos deed ons denken aan het spel Myst of de serie Lost. Hier kan je een wandeling door de natuur combineren met urbexen. Jarenlang was dit bos niet toegankelijk voor publiek en sinds de sluiting van het laboratorium raakten de modellen steeds verder overwoekerd. Er is ook een geheim project te vinden, G11.

Tanks in het Waterloopbos

Wie inzoomt tot iets meer dan 200 meter in de app Pocket Earth op de telefoon ziet alle schaalmodellen op de kaart staan. Een goede kaart vind je ook in deze pdf. Hiermee kan je op ontdekkingstocht gaan. Bij de modellen die gerestaureerd worden staan borden met foto’s, tekst en uitleg. Dit zijn:

• Ontgrondingsonderzoek,
• Riviermodel Westervoort,
• Riviermodel De Waterweg,
• Buitenlands model Libië (Marsha el Brega),
• Scheepvaartmodel Noordzeekanaal,
• Maasvlakcentrale,
• Havenmodel IJmuiden,
• Deltawerken golfbak,
• Deltagoot.

Dit cultuurhistorisch monument is sinds 2005 opengesteld voor het publiek door Natuurmonumenten. Sinds 2016 is het ook een Rijksmonument. Mocht je het Waterloopbos willen bezoeken met kinderen, geef ze dan rubber laarzen aan of Crocs, zodat ze lekker in het water kunnen spelen. Voor volwassenen volstaan een paar goede wandelschoenen. Het bos is per definitie nat.

Lekker spelen met water in de nooit gerealiseerde koelvijvers van de Maasvlaktecentrale

In dit openluchtlaboratorium werkten vanaf de jaren ’50 ingenieurs aan onder andere een model waarin ze de afsluiting van de Braakman, een zeearm van de Westerschelde ten westen van Terneuzen, onder de loep namen. Op basis van hun bevindingen wordt de Braakman in de zomer van 1952 afgesloten. Hierdoor wordt de kustlijn op deze plek ingekort van 28 naar 2,7 kilometer. Een halfjaar later komt de ultieme test. De dam in de Braakman houdt stand tijdens de watersnoodramp in 1953.

Splitsingspunt in de Rijn bij Westervoort

In de meer dan halve eeuw waterloopkundige geschiedenis die volgt, werd onder andere onderzocht hoeveel afvoercapaciteit de spuisluizen in de Afsluitdijk moesten hebben. En een oplossing bedacht voor de sterke verzanding van de Koningin Wilhelminahaven.

Model inlaatsluizen Volkerakdam

Ook werden waterbouwkundig onderzoek verricht voor vele projecten in het buitenland. Het Waterloopkundig Laboratorium was internationaal vermaard om hun theoretisch onderzoek naar hydrodynamica of vloeistofmechanica. Havens, dammen, eilanden, spuisluizen, je vindt het op schaal terug in het bos.

Golfbak

De Deltagoot was een faciliteit voor een grootschalig experimenteel onderzoek naar zeegolven en de interactie tussen golven en waterbouwkundige constructies. Het bestond uit een met water gevulde betonnen gootbak van 233 meter lang, 5 meter breed en tot 9,5 meter diep. Het is nu omgetoverd tot kunstwerk en is prominent bij de ingang te vinden, tegenover Paviljoen Het ProefLab//. 

Ruïne model ontgronding stuwcomplexen Maas, wordt gerestaureerd

In het paviljoen is een informatiebalie van Natuurmonumenten. Deze is geopend op zaterdagmiddag en op zondag. Hier is onder andere een mooi koffietafelboek te koop over het Waterloopbos. In het paviljoen zelf zijn toiletten en je kan er terecht voor koffie, gebak en lunch. Het is 7 dagen per week geopend van 10.00 tot 17.00 uur.

Infocorner Natuurmonumenten in Waterloopbos

De parkeerplaats heeft als coördinaten 52°40′34.3″N 5°55′0.6″E. Het ligt aan de Scheveweg te Marknesse. Het officiële adres is Voorsterweg 34. De Scheveweg is een zijweg van de Voorsterweg en duidelijker voor je navigatie. Het meest noordelijke pad in de route is momenteel in onderhoud. Op het terrein zijn diverse bewegwijzerde routes, ook geschikt voor rolstoelen en kinderwagens. Er mag niet gefietst worden. De toegang en parkeren is gratis.

De route

De route die we hebben gewandeld is zes kilometer. Er zijn veel (half) verharde paden maar je hebt wandelschoenen nodig om te struinen over de bospaadjes om naar sommige ruïnes te komen. Doel van de door ons gemaakte route was een langere wandeling dan de uitgezette wandelingen, om op deze manier zoveel mogelijk modellen bekijken. Download de gpx-route van Wikiloc.

Kaart wandelroute

De potentie van het gebied is enorm. Het zou een soort Madurodam van waterwerken kunnen worden. Een showcase van de Nederlandse waterbouwkunde. Natuurmonumenten hoopt natuurlijk dat je komt voor de tongvaren, vierhonderd soorten paddestoelen, de beekjuffer en grote gerande oeverspin.