Staatsbosbeheer heeft vorig jaar alle resterende SBB-paalkampeerterreinen definitief gesloten in verband met problemen met het beheer. Betekent dit dat je nu nergens meer in Nederland legaal kunt wildkamperen?

Staatsbosbeheer (SBB) nam dit besluit vanwege de overlast van groepen die de paalkampeerplekken niet gebruikten voor rust en het genieten van de natuur. Er werden regelmatig vernielingen aangebracht, overnacht met meer mensen en tenten dan de toegestane zes personen of drie kleine trekkerstenten. Er werd open vuur gemaakt terwijl alleen het gebruik van een brander was toegestaan.

Leave no trace
Steeds vaker hielden gebruikers van de paalkampeerterreinen zich niet aan de leave no trace principes. Bij het verlaten van de kampeerplek moet je niet kunnen zien dat er iemand geweest is. Laat alleen voetstappen achter en neem alleen foto’s. In plaats daarvan troffen beheerders toiletpapier, rommel en vernielingen. Er werd hout gekapt voor een kampvuur en er werden zaken aangetroffen als bankstellen en drugsafval.

De regels voor het vrij kamperen bij paalkampeerplaats Campanula

SBB heeft naar eigen zeggen de beslissing om de terreinen te sluiten niet eenvoudig genomen. Ze zijn er langere tijd mee bezig geweest om een oplossing te bedenken die voor alle partijen goed uitvoerbaar zou zijn. “Geen van de ideeën bleek de ultieme oplossing te zijn” aldus SBB in een reactie per e-mail. Paalkampeerterreinen werden niet dagelijks gecontroleerd omdat deze buiten de dagelijkse route lagen van beheerders. Het waren dan ook vaak de wandelaars en fietsers die het afval aantroffen dat op kosten van SBB opgeruimd moest worden.

Pagina Paalkamperen op de site van Staatsbosbeheer

Voor het vrij kamperen verwijst SBB naar Wild-Kamperen.nl. Deze stichting zal volgens SBB voor een deel het stokje overnemen. In de Terugblik & kijk op 2021 van Wild-Kamperen staat echter dat het sluiten van de paalkampeerplaatsen van SBB een “negatieve verassing” was. Dit gebeurde “ondanks de gesprekken die nog gaande waren tussen Stichting Wild-Kamperen.nl en Staatsbosbeheer.” De stichting noemt het een voorbarig besluit, aangezien er voldoende haalbare alternatieven zijn aangedragen door de Stichting Wild-Kamperen.nl. Hier is volgens hen echter niet inhoudelijk op gereageerd door SBB.

Populaire locaties
Stefan Kruithof van de site Paalkamperen gaf op zijn site ook al aan dat de belangstelling voor paalkamperen sterk is gegroeid en dat dit op enkele populaire locaties duidelijk merkbaar is. Helaas constateerde ook hij dat deze ontwikkeling niet alleen positieve gevolgen heeft. “Tot mijn verbijstering komt het steeds vaker voor dat mensen hun afval achterlaten, met grote groepen komen kamperen of geluidsversterkers meenemen. De kleinschalige wildkampeerlocaties voor natuurliefhebbers dreigen te veranderen in trekpleisters voor (kinder)feestjes en barbecues.”

De redactie van deze site ervaarde twee jaar geleden ook dat het druk kan zijn op een paalkampeerterrein. Er stonden al teveel tenten en er werd illegaal vuur gestookt. Dus moesten we op zoek naar een alternatieve slaapplaats. Omdat je niet kan reserveren en niet kan weten wat je aantreft, zijn paalkampeerplekken niet geschikt voor de fietser of rugzakloper die al wat kilometers in de benen heeft. Je kan er niet van op aan. Wat dat betreft zou voor rugzaklopers en wandelaars een reserveringsapp een uitkomst zijn. Dan kan je direct zien of je ’s avonds terecht kan of niet. Gratis hoeft wat Kampeerwijzer betreft ook niet, een bijdrage van 5 euro voor de aanleg en het onderhoud zou best redelijk zijn. Natuur en echte rust is ons best wat waard.

Wij verlieten Campanula na aankomst omdat er al teveel tenten stonden en vuur werd gemaakt

Hoe nu verder?

Is het dan helemaal afgelopen met kamperen in de natuur in Nederland? Gelukkig niet.

Natuurkampeerterreinen
SBB wijst de liefhebbers van kamperen in de natuur op de mogelijkheid van de natuurkampeerterreinen. In tegenstelling tot paalkampeerterreinen worden natuurkampeerterreinen wel dagelijks gecontroleerd. Echter geeft SBB aan dat de beheerders van deze terreinen tijdens de corona-epidemie ook vaker overlast ervaren van gasten die geen echte natuurkampeerders zijn.

Een ontwikkeling die al eerder is ingezet. Natuurkampeerterreinen zijn de laatste jaren ontdekt door lieden die ogenschijnlijk vooral afkomen op de lage prijs en niet komen voor de rust. Ook is het trekkersveld voor trekkende fietsers en wandelaars wordt vaak bezet door kampeerders die spullen bij zich hebben die niet meegenomen kunnen worden met een fiets(kar), laat staan rugzak. De ene beheerder handhaaft hier wat beter op dan de andere. Wellicht moet je een fietskampeerder zijn om dit te herkennen (bijvoorbeeld een barbecue, grote klapstoelen of stalen gasflessen).

Bord bij trekkersveld op natuurkampeerterrein is duidelijk maar wordt genegeerd

Dat dit jaar is de belangstelling voor kamperen en verblijven in de natuur door de coronapandemie enorm is gegroeid merken blogs over dit onderwerp ook aan de statistieken. Zo heeft Kampeerwijzer vorig jaar historisch weinig geblogd (13 artikelen in 2020 ten opzichte van 42 artikelen in het jaar ervoor) maar had deze site wel 50 procent meer unieke bezoekers. Iedereen die er wel eens erop uittrekt met de fiets of een wandeling maakt heeft met eigen ogen gezien hoe druk het momenteel is in elk stukje groen.

Twentepad
In Nederland zijn er nog andere paalkampeerplaatsen dan de plekken van SBB. Deze zijn vooral nog te vinden in Overijssel en Noord-Brabant. Zoals de paalkampeerplaatsen langs het Twentepad. Deze zijn gerealiseerd door de Lion’s Club. Deze plekken voldoen niet allemaal aan dezelfde standaard. Soms liggen ze op een camping en zijn ze niet gratis, andere keren ligt de plek in de nabijheid van een weg. De verblijfsduur is maximaal 24 uur. Voorwaarde voor gebruik is dat je als wandelaar het Twentepad loopt.

Ook Natuurmonumenten beheert een aantal natuurcampings. In de Wieden zijn er drie unieke kanokampeerplekken waar je legaal mag wildkamperen.

De NTKC heeft twintig prachtige natuurlijke en ruim opgezette kampeerterreinen. Het verenigingslidmaatschap is niet goedkoop en je moet zelf het sanitair schoonmaken. Dit maakt het voor uitgeputte trekkers die voor één nacht willen overnachten wat minder geschikt. Neem een stevig slot mee want je fiets mag niet bij de tent, dit wordt gezien als horizonvervuiling.

Nieuwe locaties
De Stichting Wild-Kamperen.nl werkt aan een eigen initiatief. Zij denken volgens een artikel op NU.nl aan het kopen of pachten van bospercelen. Hou de site van Wild-kamperen.nl in de gaten voor eventuele nieuwe locaties. Ook de site Kampeermeneer houdt een lijst en een kaart (zie hieronder) met locaties bij.

België
Bij onze zuiderburen heten legale wildkampeerplekken ‘bivakzones’. Daar zijn er in tegenstelling tot in Nederland steeds meer van te vinden. Je vindt ze op de site van het agentschap Natuur & Bos. Ook hier geldt maximaal drie tentjes maar mogen er tien mensen overnachten. In plaats van 72 uur is de maximale verblijfstijd 48 uur.

Airtnt
Niet echt wild maar ook leuk is kamperen bij een boer of bij iemand in de tuin. AirTnt (air tuin en tent) is een in de coronaperiode bedacht initiatief van de Vlaamse zustervereniging van De Wereldfietser. Zie de locaties op de kaart. Een initiatief dat wel iets wegheeft van Vrienden op de Fiets is Welcome To My Garden. Een commerciëler initiatief is Campspace. Er zijn er nog veel meer. Wie een particulier stukje grond in het buitenland zoekt vind er nog meer in dit artikel op Kampeermeneer.

Je ziet, er zijn nog mogelijkheden genoeg nu de paalkampeerplaatsen van Staatsbosbeheer zijn gesloten.