Voor de bergen heb je specifieke kennis nodig. Op deze pagina wetenswaardigheden voor wie door de bergen wandelt of fietst.

Temperatuur

Elke 100-150 hoogtemeter daalt de temperatuur met 1 graad.

UV

Met elke 1000 meter die je stijgt in hoogte, neemt de UV-straling toe met 10 tot 12 procent.

Hoogtemeters & stijgingspercentage

Hoogtemeters zijn alle meters die je klimt op een route. Dus als je vanaf zeeniveau 500 meter stijgt, 100 meter afdaalt en vervolgens weer 250 meter stijgt heb je 750 hoogtemeters gemaakt, terwijl je je dan bevindt op 650 meter hoogte.

Om het stijgingspercentage te berekenen deel je het hoogteverschil door de afstand en vermenig je de uitkomst met honderd. Een helling van 10 procent betekent dat je gedurende 1 kilometer 100 meter stijgt.

(Hoogteverschil / afstand) x 100

Als je over 7 kilometer klimt van 800 naar 1250 meter, dan is het stijgingspercentage afgerond 6,4 (450 / 7000) x 100.

Het is mogelijk om een stijgingspercentage te hebben boven de 100 procent.

In een app als MapOut kan je goed zien wat je hoogtemeters zijn op een traject. Blogger Hans van der Veeke houdt aan om niet meer dan 1000 meter per dag te stijgen met de fiets. Je moet zelf bepalen wat voor jou nog leuk is. Focus dus niet alleen op afstanden, zoals we in Nederland gewend zijn. Nog belangrijker dan hoogtemeters is het stijgingspercentage. Zijn het allemaal glooiende heuvels of telkens steile klimmetjes. Wij kunnen nog fietsen bij een percentage van 15 procent maar het lijkt dan al meer op fitnessen. Met 22 procent wordt het moeilijk met een vakantiefiets (voor mensen die trainen in de Flevopolder).

Afstanden en tijden

Gemiddeld wandelen je 4,5 kilometer per uur. In de bergen telt niet alleen de afstand maar ook de meters omhoog. Per 300 hoogtemeters tel je een halfuur bij je wandeltijd. Op een route van 12 kilometer met 300 hoogtemeters loop je dus niet ruim 2,5 maar 3 uur.

Zie ook de pagina’s: Vervoersmiddelen > Lopen en Technieken > Navigeren > Kaart en kompas.

Hoeveel water

• Twee liter water vinden wij ongeveer genoeg voor een wandeling van 5-7 uur. Bij heet weer of een erg lange etappe kan meer nodig zijn: 3 liter. Een waterfilter meenemen kan handig zijn.
• Boven de 3000 meter moet je per 1000 hoogtemeters een liter extra per dag drinken.
• Voorkom krampen en vul je zouten aan met soep, isotone drank, drop, kalium en magnesium.
• In berghutten is vaak drinkwater verkrijgbaar.

Berghutten

Je hebt meer vrijheid wanneer je kampeert in eigen tent in de bergen. Je hebt anders een tijdschema vanwege je reserveringen in berghutten.

Geschikte kampeerplek

Een geschikte kampeerplek in de bergen vind je door op de kaart te kijken waar de hoogtelijnen verder uit elkaar liggen, daar is het vaak vlakker.

Kampeer niet bij water. Niet alleen heb je daar last van condens en koude lucht, drukte en muggen, het is ook gevaarlijk bij onweer. Neem hier alleen water mee, pauzeer er, bereid er een maaltijd en zoek daarna een hogergelegen plek voor de tent. In een vallei kan je last krijgen van koude vochtige lucht.

Vermijd hoog gras in verband met teken. Als er veel insecten zijn is een plek in de wind het beste. Maar pas op voor plaatsen waar de wind kan aanwakkeren zoals in bergpassen en smalle valleien.

Kijk waar de zon opkomt en zorg dat de tent ’s ochtends in de zon staat, zodat deze snel droog wordt. Tenzij het erg heet weer is en je wilt een beetje kunnen uitslapen.

Let op dat je niet op een plek gaat staan waar stenen kunnen vallen of waar het waterpeil plotseling kan stijgen. Ga ook niet in de buurt van een afgrond staan. Als je dan ’s nachts slaperig je tent uitkruipt zou je deze vergeten kunnen zijn.

Vermijd in verband met onweer het hoogste punt in de omgeving zoals een alleenstaande boom of de bosrand. Ga niet nabij geleidende materialen staan met je tent, zoals water en rotsen.

Let op tekenen van wilde dieren of vee (plukken haar of pootafdrukken).

Zet het laagste gedeelte van de tent in de wind. Het liefst heb je niet de wind op de ingang van de tent staan. Gebruik alle scheerlijnen, als het weer ’s nachts omslaat, sta je goed.

Luchtdruk en hoogtemeter

Hoe hoger je komt, hoe lager de luchtdruk. Boven de 3000 meter kookt water al voordat het de temperatuur van 100 graden bereikt. Luchtdichte zakjes gaan bol staan. Je hoogtemeter maakt hier gebruik van maar luchtdruk verandert ook door weersomstandigheden. IJk daarom je hoogtemeter op plaatsen waarvan je de hoogte weet, bijvoorbeeld door een bord met de hoogtemeters (bij bergpassen, berghut of wegwijzer) of je positie op de kaart.

Geeft je hoogtemeter een te grote hoogte aan, dan is de luchtdruk gedaald.

Hoogte	Druk (mbar)	Temperatuur
0	1013	15 ºC
1000	899	8,5 ºC
2000	795	2 ºC
3000	701	-4,5 ºC
4000	616	-11 ºC
5000	540	-17,5 ºC
6000	472	-24 ºC
7000	410	-30,5 ºC
8000	356	-37 ºC
9000	307	-43,5 ºC

Berg- en dalwinden

’s Avonds en tijdens de nacht koelt de lucht af. Omdat koude lucht zwaarder is dan warme lucht, stroomt deze naar de diepste punten in het landschap. Hierdoor ontstaat bergwind (wind dat uit de bergen komt naar de dalen). Als de volgende ochtend en voormiddag deze koude lucht weer opwarmt, ontstaat er dalwind (wind uit het dal omhoog). Als lucht in het dal afkoelt kan deze condenseren en mist veroorzaken. Dit is een dagelijks terugkerend patroon in de bergen. Als het patroon wordt verstoord, dan is er waarschijnlijk  weersverandering op komst.

Verzekering

Een opsporings-, redding- en repatriëringsverzekering zit niet standaard in je reisverzekering. Dek jezelf in met lidmaatschap inclusief verzekering bij een bergsportvereniging. Zie NKBV.nl.

Ook biedt Garmin een Search and Rescue verzekering.

Noodfluitje

Draag altijd een noodfluitje. Het noodsignaal is 6x per minuut, 1 minuut rust. Antwoord is 3x fluiten. In de bergen dragen geluiden beter van beneden naar boven dan andersom. Zie verder de pagina Noodsignalen.

Bergreddingsdiensten

Gebied	Telefoonnummer
Zwitserland (m.u.v. Wallis)	1414 of +41 333 333 333
Zwitserland Wallis	144
Oostenrijk	140
Frankrijk Chamonix	+31 4 50 53 16 89
Italië en Südtirol	118

Alpien

Alpiene bergtochten voeren over niet-gemarkeerde routes, door steil terrein, met klimpassages en lopen over gletsjers of opgevroren sneeuwvelden en ijs waarbij stijgijzers noodzakelijk zijn, evenals kennis van het gebruik van pickel en touw.

Pagina voor het laatst bijgewerkt: maart 2024